28
Ενεργειακή Φτώχεια στην Ελλάδα
2.2. ΟικΟνΟμικεσ επιπτωσεισ τησ ενεργειακησ φτωχειασ
Η ενεργειακή φτώχεια συμβάλλει στην αύξηση του κόστους λειτουργίας του Συστήματος Δημόσιας Υγείας, λόγω της αυξημένης νοσηρότητας των πληγέντων, όπως προκύπτει από τις έρευνες τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες. Όταν οι δημόσιες κοινωνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η ενεργειακή φτώχεια υλοποιούνται με τη μορφή επιδομάτων, οι δημόσιοι πόροι σπαταλώνται αφού διατίθενται με τρόπο που δεν συμβάλλει στην πραγματική εξάλειψη του κοινωνικού προβλήματος. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως κατά την περίοδο 2012-2014 48 δαπανήθηκαν 650.000.000 ευρώ για επιδόματα θέρμανσης, που ναι μεν ανακούφισαν προσωρινά τα νοικοκυριά που τα έλαβαν, αλλά δεν τα βοήθησαν να βγουν από την ενεργειακή φτώχεια.
H ενεργειακή φτώχεια υπονομεύει, επίσης, την εισπραξιμότητα των φορολογικών και τραπεζικών υποχρεώσεων των πολιτών διότι, καθώς το εισόδημα των πληγέντων συχνά δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις οφειλές τους, το όποιο διαθέσιμο κατευθύνεται προς την κάλυψη άλλων άμεσων αναγκών διαβίωσης. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, όπου σήμερα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοικοκυριών προς το Δημόσιο ξεπερνούν τα 90 δις ευρώ, υπάρχει, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ, και ένα σημαντικό χρέος προς αυτήν που τον Ιούνιο του 2016 ανερχόταν στα 2,7 δις ευρώ. Μέσα σε ένα τρίμηνο, οι απλήρωτοι λογαριασμοί αυξήθηκαν κατά 400 εκατ. ευρώ. Περίπου το 50 % των χρεών προς τη ΔΕΗ προέρχεται από τα νοικοκυριά, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στην ενεργειακή φτώχεια. Η κατάσταση αυτή εντείνεται και από την αύξηση των τιμών της ενέργειας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο 49.
Η ενεργειακή φτώχεια συμβάλλει, μεταξύ άλλων, και στη διαφυγή του ΦΠΑ και τη μείωση των εσόδων του κράτους, λόγω της αύξησης φαινομένων λαθρεμπορίου καυσίμων, λαθροϋλοτομίας, φοροδιαφυγής και λοιπών περιστατικών παραβατικότητας εν γένει. Οι αποκλίσεις που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια μεταξύ δηλωθέντων εισοδημάτων ελλήνων πολιτών και ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος( ΑΕΠ) υποδηλώνουν το εύρος του φαινόμενου της φοροδιαφυγής, που κοστίζει στο ελληνικό κράτος αρκετά δις ευρώ ετησίως. Συγκεκριμένα, το μέγεθος της παραοικονομίας στη χώρα μας, σύμφωνα με την έκθεση του αυστριακού ακαδημαϊκού Φρίντριχ Σνάιντερ( Friedrich Schneider), ανέρχεται σε περίπου 43 δις ευρώ ετησίως, δηλαδή σε 24 % του ΑΕΠ 50.
Για την Ελλάδα, ενδεικτικό είναι το ακόλουθο σχήμα με στοιχεία από πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ, που δείχνει συνολικά την αδυναμία ανταπόκρισης των πολιτών στις φορολογικές και τραπεζικές τους υποχρεώσεις.
48
Buildings Performance Institute Europe( Μάιος 2014): Αlleviating Fuel Poverty in the EU. Διαθέσιμο στο: https:// goo. gl / BDzBYZ
49
Eurostat( Ιούλ. 2016): Energy Price Statistics. Διαθέσιμο στο: https:// goo. gl / oNBMoZ
50
The Huffington Post( Φεβ. 2016): Η Φοροδιαφυγή Οργιάζει, το Κράτος Κινδυνεύει με Κατάρρευση. Διαθέσιμο στο: https:// goo. gl / dlUdnr