WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL
wijze waarop er op feedback wordt gereageerd als het gegeven wordt: afwijzend, ontkennend of terugleggend naar de gever. Toegegeven, feedback geven aan je baas is zeker niet makkelijk maar het wordt extra moeilijk als daar afwijzend en zelfs boos op gereageerd wordt. Men praat doorgaans liever over zijn/haar leidinggevende bij de koffieautomaat of op de wc, dan rechtstreeks in bijzijn van het individu. Als je aan een leidinggevende vraagt wat hij/zij vindt van feedback van ondergeschikten is het steevaste antwoord dat ze er altijd voor open staan. Als je dan vraagt waarom het zo weinig gebeurt, hoor ik vaak dat ik dat aan hun medewerkers moet vragen. Cultuur heeft hier veel mee te maken, maar ook de angst om je kwetsbaar en open op te stellen.
"De grootste vergissing: zelfsturing invoeren als een bezuinigingsmiddel"
5. Autonomie
Zelfsturing is weer in opkomst. Onder allerlei benamingen zie ik het in veel organisaties weer populair worden. Met name binnen de zorg maar ook binnen andere organisaties. Ik moet toegeven dat ik organisaties met oprechte bedoelingen aan de slag zie gaan met zelfsturing. Dat zijn de bedrijven die ook het betekenisvolle werken voor hun medewerkers hebben omarmd en oprecht proberen daar invulling aan te geven binnen hun organisatie.
Daartegenover staat dat de overgrote meerderheid van organisaties zelfsturing invoert als een bezuinigingsmiddel en dat is een grote vergissing. Ik zie dat met name veel in de zorg. Er worden lagen uit de organisatie geschrapt en banen boventallig gemaakt, zonder dat er wezenlijk iets verandert aan de procedures, de werkmethoden laat staan aan de autonomie van handelen van de mensen die het dan maar op moeten pakken. De invoering van zelfsturing is niet het met een pennenstreek wegschrappen van lagen en functies en voor de rest alles maar laten zoals het was. Het betekent ook niet dat werk over de schutting gegooid wordt naar iemand die het ‘dan maar moet doen’. Zelfsturing vereist een langdurig traject van overschakeling en bovenal vereist het een grondige aanpassing en/of eliminatie van regels en procedures, die onder het oude systeem zijn opgeworpen om de boel in de hand te houden. Ik hoor vaak leidinggevenden in deze situaties roepen naar hun mensen als ze ergens mee zitten: “Je bent autonoom, dus regel het,” en als er dan om kaders wordt gevraagd, wordt er vaak niet thuis gegeven.
6. Zelfstandig handelen
Laatst werd ik betrokken bij een organisatie waarbinnen een organisatiewijziging de werkvloer op werd ingegooid door de directie. Een bepaalde structuur werd vaarwelgezegd en een andere structuur werd omarmd. Daar is allemaal niets op tegen, mits het met de juiste bedoelingen wordt gedaan. Een kleine groep van leidinggevenden werd gevraagd om een inspiratiesessie te organiseren en daarin kregen ze “volledig de vrije hand.”
De groep ging aan het werk en tuigde een mooi programma op. Bij een van de vervolggesprekken over die dag, bracht een van de leden in dat een directeur haar had gesuggereerd een bepaalde externe groep op het programma te zetten omdat hij die partij had ingehuurd iets binnen het kader van de reorganisatie te doen met de medewerkers. Er werd nog bij gezegd: “Alleen als het in het programma past, hoor” en of ze het met de andere leden van de werkgroep wilde bespreken. De andere leden reageerden boos omdat deze directeur al iets had besloten waar de organisatie nog niet eens aan toe was, maar besloot het niet zo hard terug te spelen en de directeur te melden dat ze dit onderdeel niet vonden passen in het programma en dat zijn suggestie wellicht een uitkomst kon zijn van de dag die zij organiseerden, maar niet een onderdeel.