WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL
Bewustzijns-onderwijs
Wat brengt stilzijn jou? “Ik heb altijd een schrijfboek bij me tijdens mijn stiltemomenten en als ik ingevingen krijg, schrijf ik ze op. Waar deze ingevingen vandaan komen, weet ik niet en soms begrijp ik ze ook niet. Vaak begrijp ik ze achteraf. In die ingevingen zit een enorme bron van inspiratie. Het is waardevol en het helpt mij. Een belangrijke vraag voor mij is: ‘Wat zijn je wortels in tijden van storm?’ Deze vraag kun je groot of klein zien. In ons leven komen we allemaal momenten van tegenslag of irritaties tegen. Je hebt de keuze hoe je ermee omgaat. Mijn eerste neiging was om ermee verstrikt te raken: erop in, of tegenin te gaan. Wat meestal niet efficiënt is, eerder destructief.
In de stilte leerde ik om afstand te nemen van factoren die mij raken. Dat besef noem ik onderscheidingsvermogen. Ik vind dat goud waard. Jagdish Parikh heeft het in het boek Managing Your Self over ‘detached involvement’. Dat vind ik zo’n mooie uitdrukking. Je staat open voor wat er gebeurt, met het bewustzijn dat je er onderdeel van bent. Maar je kunt er ook afstand van nemen. In de ruimte die ik dan voor mezelf creëer, voel ik voor welke reactie ik kies. Dat is anders dan primair reageren. Sterker nog: het maakt een wereld van verschil. Mijn diepste verlangen is, dat dit bewustzijn door iedereen beoefend zou worden. Het verwondert me dat dit geen onderdeel is van het onderwijs. Kinderen hebben deze verbinding nog en op school wordt het ze afgeleerd.
Door een boekje van Herman Wijffels, waarin hij sprak over ‘Relatie georiënteerde ethiek’ heb ik ervaren dat het bewustzijn dat alles met elkaar verbonden is, pas in de omgang met elkaar doordringt. De innerlijke stilte leidt tot innerlijke kalmte in plaats van re-ageren. Ik geloof dat als we allemaal zouden oefenen met deze innerlijke stilte, de stap naar wereldvrede dichterbij zou komen. We kunnen een bijdrage leveren aan vreedzaam samenleven. Hoe ik dat voor een grote groep toegankelijk kan maken, weet ik nog niet. Kleinschalig kan ik het wel voor me zien.
"Angst is het tegenovergestelde van vertrouwen. Als angst een appèl doet op mij, dan probeer ik ernaar te kijken; wat is nu nodig in mij om te kunnen kiezen voor vertrouwen?"
Vijf jaar geleden ben ik me vanuit meditatie gaan verdiepen in de vraag: wat is angst en hoe transformeer je angst? Dat leidde tot het initiëren van bijeenkomsten waarin mensen hun ervaringen met de emotie angst konden delen. Dat is bijna een taboe. Angst is het tegenovergestelde van vertrouwen. Als angst een appèl doet op mij, dan probeer ik ernaar te kijken; wat is nu nodig in mij om te kunnen kiezen voor vertrouwen? Dat is een heel bewuste stap. Dit kun je niet uit- of opleggen aan anderen. Mensen die zich hiervan bewust zijn, kunnen het delen, het uitstralen en andere daarin inspireren en meenemen. Zoals een druppel die in een vijver valt wordt opgenomen door het water en kringen maakt.”
Ritme van in- en ontspanning
Wat is de kracht van stilte? “De kracht van stilte ervaar ik als een moment van zijn. In ‘zijn’ ervaar ik inspiratie. Geaard zijn en openstaan voor de ingevingen die je ontvangt. Ik krijg ingevingen die ik niet altijd kan plaatsten en al helemaal niet kan bedenken. Je kunt niet alles plannen met je hoofd. Bewustzijn is niet alleen in onze eigen brein aanwezig, het is verbonden met zoveel meer. Ik heb mijn ingevingen opgeschreven en ze zijn het vertrekpunt geworden voor een boekje dat ik schreef over de transformatie van angst. Ik zoek de stilte in mezelf op. Het is namelijk niet vanzelfsprekend dat je deze vindt. Ik zorg er wel voor dat de inbedding er is, zodat stilte kan landen in mij. Op onrustige momenten is het lastiger om daarbij te komen. Het is juist een kwestie van oefenen om bij die innerlijke stilte te komen. Dat is de basis en die kan leiden tot innerlijke rust. In de dans wordt
"Ik zoek de stilte in mezelf op. Het is namelijk niet vanzelfsprekend dat je deze vindt."
gesproken over het ritme van in- en ontspanning. Volgens mij zijn wij dat in de huidige westerse wereld kwijtgeraakt. Het is vooral heel veel rennen en doen. We laden ons fysiek en geestelijk niet meer op. Het zoeken naar stilte vind ik een hele mooie mogelijkheid om tegenwicht te bieden aan de eisen die de westerse wereld aan ons stelt”.
Waar is er nog stilte te vinden? “In de mens zelf en dan kunnen mensen dat uitdragen in plaats van op emoties te reageren. Ik heb het overigens niet over stilte in de zin van de afwezigheid van geluid. Ik heb het over innerlijke stilte en de waarde daarvan”.
Eigen foto: Karin Sorbi met Paul de Blot SJ