Het fijne is dat er al vele voorbeelden zijn waarin deze andere manieren van denken over economie vorm krijgen. Socrates zei het al: "The secret of change is to focus all of your energy not on fighting the old, but on building the new." Dus al deze nieuwe bedrijfsactiviteiten, nieuwe gemeenschapsinitiatieven, nieuwe politieke beleidslijnen (meestal nog op stadsniveau) zijn enorm belangrijk om te laten zien dat het mogelijk is en meer dan dat: dat het erg inspirerend en blij makend is om te doen en een hele goede vervanger blijkt te zijn voor het puur materiële welvaartsideaal. Deze opbouw van een nieuwe samenleving inclusief een nieuwe economie is nog fragmentarisch. Daarom is het ook belangrijk dat ons bewustzijn over de wereld waarin we leven, verandert. De ramen openzetten, doorwaaien, de ruiten zemen, zodat we helderder kunnen kijken. Die ongefundeerde grafieken naar buiten gooien en verfrissende ideeën en beter onderbouwde theorieën binnen laten komen.
De invloed van economen op het huidige maatschappelijk leven is groot geworden. Dat ging niet zomaar, daar is hard voor gelobbyd o.a. door de Centrale Bank van Zweden die letterlijk tegen betaling een jaarlijkse plek voor economen bij de Nobelprijswinnaars heeft gekocht. De Oostenrijkse econoom Friedrich Hayek, die vooral bekend is als de man die in de jaren veertig de grondslag legde voor het neoliberalisme, en andere bekende economen waren daar zelf helemaal niet zo blij mee. Toen Hayek in 1974 de Nobelprijs voor de economie kreeg, aanvaardde hij die met de opmerking dat wanneer men hem bij de instelling van de prijs om advies had gevraagd, hij het zou hebben afgeraden. Waarom? Omdat, vertelde hij de aanwezigen "De Nobelprijs
"Consumeren wordt ons met de paplepel ingegoten en voortdurend aangewakkerd door alle mogelijke reclame. Het nieuws en het wereldbeeld in de kranten, het journaal, TV en online-programma’s en social media staan grotendeels in het teken van de groeiende economie."
een persoon een mate van gezag verleent die niemand in de economische wetenschap zou moeten bezitten". Dit was vooral, zo legde hij uit, omdat "de econoom vooral invloed op leken heeft: politici, journalisten, ambtenaren en het publiek in het algemeen". Deze leken, waaronder ook veel ondernemers, hebben zonder veel kennis van zaken de voor hen slimme krenten uit de pap gevist en daarmee de economie een autoriteit gegeven die in feite niet gelegitimeerd wordt door de wetenschap zelf.
Tenslotte
Gestimuleerd door het lezen van dit boek ben ik zelf weer eens wat preciezer gaan kijken naar mijn eigen denken en naar wat ik dagelijks tegenkom. De ING wijst mij op mijn tegoed aan ‘rentepunten’; toch maar eens gekeken wat dat dan is: o, daarmee kun je van alles KOPEN. Op zoek naar een potje gewone witte kinderlijm dat ik in geen enkele winkel kon vinden, surf ik online; ik vind het en bestel het, maar ja, hoge verzendkosten, dus toch handig om meteen meerdere potjes te bestellen, en meteen klei. Vervolgens krijg ik voortdurend nieuwe aanbiedingen van lijm te zien als ik mijn computer open. Consumeren wordt ons met de paplepel ingegoten en voortdurend aangewakkerd door alle mogelijke reclame. Het nieuws en het wereldbeeld in de kranten, het journaal, TV en online-programma’s en social media staan grotendeels in het teken van de groeiende economie (lees: BBP) en de rol van burgers hierin (= consumeren) en van bedrijven (= produceren).
Om als mensheid op de donut te komen en te blijven is ander bewustzijn en gedrag nodig. Voor mijzelf betekent dat: consuminderen (me afvragen waarom ik iets koop), meer praten met anderen over de situatie waar we als wereld in zitten (o.a. binnen het Center for Human Emergence), actiever deelnemen aan de (wereldwijde) initiatieven die op de donut gericht zijn en misschien ook wel meer met politiek gaan doen. Ik hoor graag van jou als lezer wat deze introductie op de donut bij jou oproept ([email protected]).
Leida Schuringa werkt als partner bij CHE-Synnervate en is auteur van verschillende boeken o.a. Omgaan met diversiteit; Projectmatig werken voor de non-profit sector en Community Empowerment in a developing country. Haar ervaring ligt in de non-profit sector en ontwikkelingssamenwerking. Op dit moment is zij met name actief in Tsjechië en Malawi. Leida is socioloog, gecertificeerd (leer)supervisor, integral coach (ICC), trainer en adviseur. Zij specialiseerde zich in Spiral Dynamics integral (www.spiraldynamicsintegral.nl) en is geïnteresseerd in de toepassing ervan op maatschappelijke vraagstukken. Haar specifieke expertise ligt vooral op het terrein van community empowerment en haar passie is een bijdrage te leveren aan samenwerking tussen mensen met allerlei verschillende achtergronden.
"the secret of change is to focus all of your energy not on fighting the old, but on building the new."
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL