WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL
In zijn context van thuiszorgteams werkt zelfsturing goed, maar je kunt en moet het niet klakkeloos overnemen in elke organisatie of situatie. Er zijn bepaalde contexten waarin duidelijk leiderschap nodig is, denk maar aan een eerstehulpafdeling in een ziekenhuis en contexten waarbinnen het goed is om taken te verdelen en waarin je leiderschap zo ondersteunend mogelijk maakt. Doe nu in elk geval niet alsof leiderschap of management per definitie grote onzin is, want dat is het niet.
Goed leiderschap is een kwaliteit, dus waarom zou je denken dat het alleen maar ‘overhead’ is? Dat is niet waar en de werksituatie wordt er soms dus onveiliger op voor mensen, als je managementlagen rucksichtslos uit een organisatie haalt. Er komt straks ongetwijfeld weer een omslag, dan is er weer een trend naar meer hiërarchie, zoals wel vaker in de managementliteratuur. Het zou goed zijn als organisaties en managers zich bij al die trends vaker de vraag stellen: wat is er hier en nu in mijn organisatie nodig ? Dat is veel zinvoller dan voortdurend allerlei hypes achterna te lopen!
Wat is het meest recente onderzoek wat je hebt gedaan?
Dat gaat over de kwaliteit van het management. Dat is inmiddels in 35 landen gemeten in een groot wereldwijd onderzoek, maar Nederland zat daar nog niet bij. Wij hebben het onderzoek nu dus in Nederland uitgevoerd. We weten inmiddels dat goed management heel veel waard is. We onderzochten in de Nederlandse industrie hoe goed het management is en hoe dat samenhangt met de prestaties van die bedrijven. Het is een intensieve en daarom dure onderzoeksmethode, dus het duurde even voordat we de middelen tot onze beschikking hadden. Uiteindelijk hadden we het voor elkaar om van start te gaan en toen bleek dat in precies dezelfde periode de Rabobank ook hetzelfde onderzoek ging doen. Dus zijn we met hen gaan samenwerken. Het was heel erg leuk om samen op te trekken. Dat onderzoek is inmiddels verschenen. Als land komen we er best goed uit. We scoren een 6e plaats, maar er zijn ook behoorlijk grote verschillen tussen de bedrijven die hebben meegedaan. Je ziet wat we goed doen maar ook wat we beter kunnen doen.
Ook is een van je aandachtsgebieden gender en leiderschap. Wat is voor jou het meest opzienbarende rondom vrouwen en leiderschap?
Dat de situatie in organisaties nog steeds weinig is veranderd de afgelopen decennia. Studenten denken dat het allemaal vanzelf wel zal veranderen met dat genderverschil en maken er daarom geen punt van. Ik realiseer me dat ik dat ook dacht toen ik 20 was en in de collegebanken zat. Er is in die tussentijd niets veranderd. Volgens mij is het opzienbarend dat dit soort processen hardnekkig en moeilijk te veranderen zijn. Als het gaat om macht, invloed en kwaliteiten van mensen laten we ons door iets anders leiden dan door feitelijk presteren. De opvatting en het stereotiepe beeld over wat een goede leider is, is vrij hardnekkig. We denken bij een goede leider aan masculiene kenmerken en dus eerder aan een man dan aan een vrouw. Als je dus als vrouw binnenkomt op een sollicitatiegesprek, dan denken mensen dus in eerste instantie iets anders over je geschiktheid voor een managementfunctie dan als er een man binnenkomt.
Het stereotiepe beeld kan overigens wel veranderen, dat weten we inmiddels uit eigen onderzoek. En dat is belangrijk want organisaties missen potentieel. Er is zoveel kwaliteit en talent onder vrouwen, en organisaties maken daar te weinig gebruik van.