De groeicurve
Een bekende grafiek in ieder economisch leerboek is de groeicurve van dit BBP. Ieder jaar 2% erbij, daar worden we blijkbaar erg blij van. Maar wat betekent het eigenlijk? De curve geeft een lijn van exponentiële groei aan. Ieder jaar 2% bovenop wat we al hadden. Dat gaat echt heel snel! Een groeipercentage van 10% betekent iedere 7 jaar een verdubbeling. Een groeipercentage van 3% leidt tot een verdubbeling in 23 jaar en drie keer zo veel in 35 jaar. Na 85 jaar 10 x zo veel en na 185 jaar 240 x.
Niemand kan zich hier eigenlijk iets bij voorstellen. Grote vragen zijn: ten koste van wat vindt deze groei plaats en ten
behoeve van wie, waarom alleen kijken naar deze groeilijn van het BBP?
Hoe lang kan dit eigenlijk doorgaan,
hoeveel planeten aarde zou dit kosten? Niemand die deze vragen stelt. Kuznets, de tekenaar van deze grafiek zei zelf dat dat het heel belangrijk is om niet alleen naar het BBP te kijken, maar dat het ook gaat om de ontwikkeling van de samenleving als geheel. Wij zijn er bijna door gehypnotiseerd.
Economische groei trekt stevig aan Gepubliceerd: 16 augustus 2017
De Nederlandse economie zit flink in de lift, zo blijkt uit de nieuwste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). Dankzij een zeer sterk tweede kwartaal trekt de economische groei dit jaar naar verwachting aan tot 3,3%. Daarmee zou de groei voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis (2007) weer boven de 3% uitkomen. Ook voor komend jaar zijn de economische vooruitzichten naar boven bijgesteld. Het CPB raamt voor 2018 een groei van 2,5%.
Vraag en aanbod
Een andere bekende grafiek is de vraag en aanbod curve oftewel het marktevenwicht dat als ‘basiswet’ vaak als eerste in een economiecursus behandeld wordt. De vragers bieden tegen elkaar op om de schaarse producten, daardoor stijgt de prijs, neemt de gevraagde hoeveelheid af en de aangeboden hoeveelheid toe. Dit idee is in 1870 ontwikkeld door William Stanley Jones analoog aan het mechanisme van een hefboom. Fijn zo’n overzichtelijke ‘wet’. Alleen in de praktijk werkt het helemaal niet zo.
De vooronderstellingen onder de grafiek zijn o.a. dat de vraag bepaald wordt door onafhankelijke berekenende individuen, dat er een vrij aanbod is zonder monopolie posities, dat alle producten hetzelfde patroon volgen en dat er geen externe verstoringen zijn. In de jaren ’90 is door een gemengd links en rechts kabinet de privatisering van publieke diensten ingezet gebaseerd op deze grafiek en het heilig geloof dat deze ‘marktwerking’ zou leiden tot lagere uitgaven voor de overheid en de burger. Rutte I, II en III zijn daar nog steeds van overtuigd. Kate legt helder uit waarom dit lineaire model al vanaf het begin niet klopte en dat het al helemaal niet werkt in de 21e eeuw van globale en complexe uitwisselingsprocessen.
WWW.PIONIERSMAGZINE.NL
Illustratie: MicroOne