De kunst van het leren loslaten
Een jongleur is iemand die in staat is om veel voorwerpen tegelijkertijd in de lucht te houden. Zouden wij ons die kunst ook eigen kunnen maken? Het volgende kunnen we van jongleurs leren: jongleren doen we allemaal. Misschien niet met ballen of kegels of andere voorwerpen, maar toch jongleren wij voortdurend, met geld, tijd en afspraken. Al jonglerend houden we in die zin de wereld draaiend.
Een jongleur is iemand die de kunst verstaat van ‘loslaten en vertrouwen’. Het loslaten van de ballen en het vertrouwen hebben dat deze zoals bedoeld terugkomen, maar ook het vertrouwen in zichzelf.
Organisaties die overschakelen op vormen van zelfsturing, hebben dit principe van loslaten en vertrouwen ook te leren. Soms met vallen en opstaan. Het gaat erom dat mensen voelen dat ze vertrouwd zullen worden in hun zelfsturing, ook als het niet gelijk goed gaat. Veel leidinggevenden ontbreekt het aan dat vertrouwen. Dat zegt alles over henzelf. Het ontbreekt hen aan voldoende zelfvertrouwen en projecteren dat weer op een ander. Zij gaan uit van de gedachte dat, als je maar voldoende controlemiddelen inbouwt, er uiteindelijk gebeurt wat men voor ogen heeft: het maken van kwalitatief hoge producten of het leveren van de beloofde dienst en zelfs het bouwen van een zelfsturende organisatie. Zolang volgens dit denkpatroon bedrijven en organisaties worden geleid, komt men onherroepelijk in een structuur terecht waarin controle op controle gebruikelijk is en er hele grote, lompe organisaties worden opgebouwd. Dat zijn vaak kostbare en inefficiënte instituten die het in een steeds harder concurrerende markt niet lang meer zullen volhouden. Ik begeleidde eens een organisatie waarin problemen die zich voordeden op het gebied van onderlinge communicatie, werden opgelost met het toevoegen van weer een (controle)laag in de organisatie.
Overmatige controle leidt tot nog meer fouten. Daar zijn we het inmiddels allemaal wel over eens. Net als over het feit dat op de een of andere manier alle leden van een organisatie meer betrokken dienen te zijn bij het eigen proces, maar de mate waarin deze betrokkenheid gestalte krijgt varieert nog heel sterk. In veel organisaties zijn en worden programma’s gestart die zich richten op de verhoging van de betrokkenheid van de medewerkers. Daarbij worden vaak woorden als partnership en participatie in de mond genomen. Meestal gaat het hierbij om cosmetische programma’s of symboolpolitiek, die daarom ook niet van lange duur zijn.
Zelfsturing gaat over echt loslaten en echt vertrouwen. Die kunst van het loslaten kunnen organisaties en leidinggevenden alleen leren door veel fases te doorlopen.
"Het gaat erom dat mensen voelen dat ze vertrouwd zullen worden in hun zelfsturing, ook als het niet gelijk goed gaat. Veel leidinggevenden ontbreekt het aan dat vertrouwen."
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL