We hebben een nieuwe visie nodig!
Het beeld dat we in een ‘lege kamer’ zitten, dat er op dit moment geen aansprekend toekomstbeeld is, dat er geen leiding gegeven wordt om uit de chaos te komen, wordt vrij breed gedeeld. Harari: “De oude verhalen zijn geïmplodeerd en er is nog geen nieuw verhaal opgekomen dat als vervanging kan dienen.“
Kenmerkend voor alle verhalen en visies die tot nu toe domineren in de samenleving en in de politiek, is dat men uitgaat van het eigen gelijk. Er gaat enorm veel tijd zitten in het bestrijden van de visie van de ander. Mijn waardensysteem, mijn doelen, mijn weg zijn echt beter dan die van jou en daarvoor betreed ik met furore het slagveld. Het gaat erom te winnen en de (politieke) macht te krijgen. Ik heb gelijk en dat wil ik hebben ook. Als de ander aan het woord is, ben ik ondertussen druk bezig om mijn weerwoord of tegenactie te bedenken. In feite ben ik niet geïnteresseerd in wat de ander zegt. Een zwart-wit plaatje, maar volg de politiek en/of de (social) media en dit is het beeld dat oprijst uit de debatten en confrontaties. En het punt is dat we zo nooit verder komen..
Larsson zegt hierover in de NRC (15/16 december 2018): “Er zijn veel meer partijen dan vroeger. Die kibbelen constant. Het politieke landschap raakt meer gefragmenteerd. Vroeger werd onvrede gekanaliseerd. Politieke en maatschappelijke groepen onderhandelden met elkaar en sloten compromissen. Dat systeem versplintert. Dat maakt het zo moeilijk om compromissen te sluiten. [..] Er zijn alleen meerderheden te vinden tégen iets, en niet vóór iets. Daardoor kan niemand om radicaal rechts heen, ook al hebben ze maar 20%.“ Larsson ziet het protest van de gele hesjes als een van de vele tekenen dat we in de westerse wereld politiek op een dood punt zijn beland. Het bestaande systeem functioneert niet meer, zegt hij, maar er is nog geen zicht op een nieuw systeem dat het over kan nemen. Hij stelt dat wij in Europa en de VS geen paradigma meer hebben, geen denkkader. Dat veroorzaakt frustraties en angst. “Onze leiders, onze instellingen, onze politieke partijen, de manier waarop we de maatschappij hebben ingericht: alles maakt deel uit van dat oude systeem. Daarmee kunnen we het antwoord op die frustraties en angsten niet meer bieden, het overtuigt de burger niet meer.“
Gelukkig zijn er ook aanwijzingen voor een weg uit deze duisternis. Einstein zei het al: Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt. Het is dus tijd voor een vernieuwend denkkader, een nieuw paradigma, een ander perspectief. We hebben een integrale visie nodig waarin alle eerdere perspectieven opgenomen worden en waarin toegewerkt wordt naar EN-EN oplossingen in plaats van te blijven hangen in OF-OF scenario’s. Bij veel maatschappelijke problemen wordt - ondanks de goede bedoelingen – vaak vanuit een te eenzijdig perspectief gedacht en gehandeld. Beleid wordt regelmatig totaal omgegooid, alles moet op de schop. Helaas wordt daarmee vaak het kind met het badwater weggegooid. Zorg en onderwijs zijn hiervan helaas ‘prachtige’ voorbeelden. Integraal denken overstijgt een eenzijdige benadering en integreert de werkende elementen van alle perspectieven.
"Op dit moment is er sprake van een wereldwijde crisis op alle terreinen, terwijl we tegelijkertijd meer weten dan ooit tevoren en ook in staat zijn om innovatieve ontdekkingen te doen."
Het mooie is dat ook dit integrale perspectief zich al aan het vormen is (3). In de evolutionaire stroom waarin wij ons bevinden, ontwikkelt de mensheid steeds nieuwe antwoorden als de levensomstandigheden daarom vragen. Op dit moment is er sprake van een wereldwijde crisis op alle terreinen, terwijl we tegelijkertijd meer weten dan ooit tevoren en ook in staat zijn om innovatieve ontdekkingen te doen. Om hier gebruik van te maken is de transitie naar het integraal denken en handelen essentieel, in ieder geval voor de grote en kleine leidersfiguren in de wereld. Deze sprong naar het integrale paradigma is – zeker in Nederland – een concrete mogelijkheid en deels al gaande bij een aantal individuen en binnen bepaalde organisaties en bedrijven (4) . Voor de politiek is dit geheel nieuw terrein.
In deze paragraaf volgt nu een korte beschrijving van de contouren van het integrale perspectief dat zich aan het vormen is. Belangrijke principes zijn: het omvatten en overstijgen van alle voorgaande waardesystemen, inclusiviteit, flexibiliteit, duurzaamheid, integriteit en afstemming op het grotere geheel.
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL