Voor veel progressieve Nederlanders zal dit bizar lijken. Nederland is beroemd om zijn gender gelijkheid. Het soort arrogante mannelijkheid dat thuishoort in een low-budget Hollywood cowboyfilm en dat kleeft aan Trump, zien we bij de meeste Nederlandse mannen niet terug. Denk echter maar niet dat in Nederland slechts weinig mensen een diep verlangen kennen naar de zekerheid die een sterke man verschaft in tijden van crisis. Kracht, macht, gezag en leiderschap zijn nog vaak synoniem voor ons mannelijk ideaal.
De manier waarop gender, zowel mannelijk als vrouwelijk, in onze politiek is verweven, is veelzeggend. In een lang artikel in The Guardian over de nieuwe, rechtse bewegingen in Europa, merkt een aanhanger van Wilders op: “Als de Europeanen hun mannelijkheid herwinnen, kon dat wel eens slecht zijn (voor de moslims).” In de ogen van rechts is Europa te vrouwelijk geworden. In een interculturele studie van nationale waarden scoort Nederland laag op mannelijke kenmerken als competitie, ambitie en succes. Toch houden ook hier, in een vermeend vrouwelijke natie, misdaden die voortkomen uit haat gelijke tred met de invloed en de macht van de PVV. Als psycholoog gespecialiseerd in gender ontwikkeling, baart de van gender doorspekte taal die gebruikt wordt om deze politieke situatie te omschrijven mij zorgen. De noodzaak ons als natie te “vermannen” en ons te “bevrijden” van moslims en niet “zwak te zijn als vrouwen” brengt ons eens te meer terug bij leiderschapsstijlen die geworteld zijn in traditionele ideeën over mannelijkheid. In deze tijd van grote onrust en grote conflicten worden mensen daarbij aangetrokken tot conventionele vormen van macht, kracht en autoriteit, hetzij om er deel aan te nemen hetzij om er door beschermd te worden. We zullen pas in staat zijn om helder na te denken over hoe te reageren op de complexiteit van onze situatie en om een nieuwe benadering van leiderschap te vinden, als we beginnen te begrijpen hoe onze identiteit als man en als vrouw diep verweven is met onze politiek.
De dreiging van het vrouwelijke
Een man zijn betekent: geen vrouw zijn. Dit lijkt voor de hand liggend en banaal, maar ik bedoel dit op een bepaalde manier. Mannelijke identiteit is of werd gewoonlijk neergezet als het tegengestelde van de vrouw en alles wat zij vertegenwoordigt. Dominantie, of een gevoel van superioriteit, wordt zo een daad van psychologische zelfverdediging. The IS jihadisten zijn conservatieve extremisten maar ze zijn bij lange na niet de enigen die zich door het vrouwelijke bedreigd voelen. Je ziet dit bijvoorbeeld aan de rabiate reacties op Hillary Clinton of aan de gewelddadige en vernederende commentaren die door mannen worden gericht tot vrouwelijke schrijvers op het internet en je ziet het ook aan het feit dat het een grote belediging is om een jongen een meisje noemen. In een Amerikaanse studie uit 2000 gepresenteerd door Michael Kimmel werd aan jonge jongens en meisjes gevraagd wat ze zouden doen als ze de volgende dag wakker zouden worden en van het andere geslacht zouden zijn. Meisjes spraken over de nieuwe kansen die ze zouden hebben, terwijl jongens vaak zeiden dat ze zichzelf van kant zouden maken. Dit is geen
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL