Er gewoon zijn, zonder woorden
"Jouw woord kan de meest wonderschone droom creëren of, jouw woord kan alles rondom jou kapot maken"
Don Miguel Ruiz
Soms bekruipt mij de gedachte dat het beter was geweest als wij mensen niet konden spreken en schrijven. Als wij ons, net als de dieren, tussen onze soortgenoten zouden bewegen op basis van intuïtie, voedsel en voortplanting. We weten niet of de dieren kunnen nadenken over verleden, heden en toekomst. Wel denken we te weten dat ze kunnen voelen. Bekend voorbeeld is olifanten, die een jaar nadat één van hun kuddeleden is overleden, terugkeren op de plek waar dat gebeurd is en een paar dagen ‘rouwen’ om de overledene. Of, wat te denken van de hulphonden en hoe zij de behoefte van een mens aanvoelen.
Lievelingspaard
Zelf heb ik daar ook nog een mooi voorbeeld van. Zo’n dertig jaar geleden, toen ik nog volop in de paardensport zat, had mijn lievelingspaard (een drachtige merrie) een hele zware koliek. Op een vroege maandagochtend, zijn we vanuit Brummen naar de veeartsenij in Utrecht gereden. Eenmaal aangekomen, ben ik de hele dag bij haar gebleven totdat de toestand wat stabieler was. Ik moest ook werken en de dinsdag en woensdag kon ik niet in Utrecht zijn. De nacht van woensdag op donderdag werd ik wakker en ‘wist’ zeker dat ik naar Utrecht moest, zo snel mogelijk. Het was Hemelvaartsdag en gelukkig was ik vrij. Om 06.00 uur in de ochtend kwam ik aan op de veeartsenij waar een nachtwaker mij binnenliet. Hij had geen idee waar mijn merrie was. Het enige wat ik kon doen in die grote ruimte waar heel veel paarden stonden, was haar naam roepen. Prompt hoorde ik een luid gehinnik, wat ik herkende als die van mijn paard en kon ik naar haar toe. Toen ze me zag, begon ze te eten. Een uurtje later hoorde ik van de veearts dat zij sinds maandag, toen ze werd binnengebracht, niet meer had gegeten en dat dat niet goed was voor haar en haar veulen.
Dat wat mij gewekt had, haar harde roep toen ze mijn stem hoorde en het feit dat ze toen voor het eerst weer at, wat was dat? Communicatie? Gelukkig herstelde ze volledig.
"Sinds het e-mail tijdperk lijkt miscommunicatie te zijn toegenomen. Woorden, die ik gebruik, waar ik betekenis aan geef, kunnen bij een ander heel anders binnenkomen en andersom."
Schreeuwen
De uitspraak ‘c’est le ton qui fait la musique’, waar Daan Fousert over schrijft in zijn artikel, brengt me terug naar het verleden. In het gezin, waar ik ben opgegroeid, werd dit te pas en te onpas tegen elkaar geroepen. Vooral de mannelijke leden konden nogal goed schreeuwen.
Goed luisteren
Naast intonatie en de hoeveelheid geluid die een stem kan voortbrengen, is goed luisteren en ‘horen’ wat er wel en niet gezegd wordt ook een belangrijke pijler in de communicatie.
Ken je de 7-38-55% regel? 7% van de mensen gelooft wat er gezegd wordt, 38% van de mensen vertrouwt op de intonatie, 55% van de mensen interpreteert de lichaamstaal van de ander. Dat zou dus betekenen dat 93% niet gaat over de woorden!
In het brein schijnt het ongeveer als volgt te gaan: op het moment dat er wordt gesproken, worden de woorden ‘vermalen’ in je brein. Ze gaan, in een flits, langs unieke en persoonlijke filters en gedachtepatronen zoals ervaringen en herinneringen. Een ander heeft daar geen weet van.
Niets heeft betekenis van zichzelf, het heeft slechts de betekenis die jij eraan geeft.
Dat goede communicatie lastig is, wisten we al wel. Dat je brein je meestal te snel af is, maakt het er niet eenvoudiger op. Alles wat jij hebt meegemaakt in je leven, je opvoeding, cultuur, ervaringen, etc. spelen mee in jouw manier van interpreteren en communiceren. Het is bepalend voor wat je ‘hoort’. En het grootste deel speelt zich onbewust af.
Communicatie is lastig in tijden van tegenslag en verdriet. Al jarenlang begeleid ik mensen die iemand verloren hebben. Vaak hoor ik hoe vrienden en/of familie afstand nemen. Waarom dat is, wordt door geen van de partijen aangekaart. Waar de één met het daadwerkelijk verlies te kampen heeft, kan de ander het misschien heel erg moeilijk vinden om die persoon te zien lijden en heeft daarom ook verdriet.
Sinds het e-mail tijdperk lijkt miscommunicatie te zijn toegenomen. Woorden, die ik gebruik, waar ik betekenis aan geef, kunnen bij een ander heel anders binnenkomen en andersom. Het is een kunst om tussen de woorden door te lezen en als je iets niet begrijpt toch maar even de telefoon te pakken.
Voor mij is echter het allerbelangrijkste: luisteren zonder oordeel en je inleven in de ander. Wetende dat een ieder spreekt vanuit zijn eigen wereldmodel, gebaseerd op alles wat hij tot nu toe heeft meegemaakt in zijn leven, maakt het misschien wat gemakkelijker om niet te oordelen en vooral goed te horen wat de ander zegt.
En, als iemand een moeilijke tijd doormaakt, er gewoon te zijn, vaak zonder iets te hoeven zeggen. Ook dat is een vorm van communicatie.
Jackie Sanger, editor
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL