Boekrecensie: Geld stuurt de wereld - Jij bepaalt de koers | Anne-Marie Rakhorst
Recensent: Anouk Brack
Het gaat al verrassend veel beter in de financiële sector, maar zonder onze betrokkenheid gaat het niet lukken de belangrijke, duurzame omslag te consolideren. Schrijfster en ondernemer Anne-Marie Rakhorst is al jaren bezig met duurzaamheid en richt zich deze keer op duurzame economie. Ze neemt ons economische systeem onder de loep en onderzoekt duurzamere oplossingen voor bijvoorbeeld beleggen. Toen ze aan het project begon, wist ze er zelf niet zoveel van en ze neemt je als lezer mee op die ontdekkingstocht.
Rakhorst heeft met vele experts gepraat en is echt diep in de financiële wereld en het financiële systeem gedoken. Het is een pittig boek om te lezen, maar wel een erg belangrijk boek en ook erg leerzaam. Vaktermen worden voldoende toegelicht. Het boek is opvallend vormgegeven met mooie kleuren en een bijzondere, langwerpige vorm. Ook binnenin maakt de lay-out het goed leesbaar en aantrekkelijk. Kaders met extra informatie worden afgewisseld met inspirerende citaten en interviews met mensen zoals Herman Wijffels en Peter Blom (directeur van de duurzame Triodosbank).
Ben ik nu wel of niet de doelgroep?
Al tijdens het lezen van de inleiding, die ook meteen als uitstekende samenvatting fungeert, wordt me duidelijk dat ik niet precies tot de doelgroep van het boek lijk te behoren. Het boek gaat niet over het financiële systeem in het algemeen of over duurzaam ondernemen (ik ben zelf ondernemer met duurzame waarden), het gaat voornamelijk over beleggen. En beleggen is voor mij altijd een ver van mijn bed show geweest.
Een eerste aanraking met (niet) beleggen is het feit dat we een spaarhypotheek hebben bij een niet duurzame geldverstrekker en eigenlijk naar de Triodos bank, waar we al onze rekeningen al hebben, willen overstappen. Dat kan echter niet, ze bieden vooralsnog alleen beleggingshypotheken aan. We willen veel liever sparen en hooguit beleggen met een klein gedeelte van het vermogen. Die keus is er (nog) niet en dus maken we eigenlijk tegen onze zin in maandelijks geld over naar een organisatie waarvan het niet duidelijk is wat er met ons geld gebeurt en waar we nauwelijks invloed op hebben.
Verder is de enige andere aanraking met daadwerkelijk beleggen die ik tot nu toe heb ons lidmaatschap van een nieuw ZZP-pensioenfonds. Voordat we lid werden, hebben we gevraagd of ze wel duurzaam beleggen en het antwoord was: “Ja hoor, want we houden ons aan alle regels, lopen daarin zelfs een heel klein beetje voorop en we beleggen niet in wapens en kinderarbeid bijvoorbeeld”. Nou gelukkig niet zeg, maar eigenlijk vind ik dat nog wel het minimum!
We zijn rijk en dat geld is ook van jou en mij
Dat blijkt direct een punt dat in het boek van Rakhorst al meteen aan bod komt: we zouden allemaal meer sturend moeten worden en dat kan ook als je niet enorm veel te investeren hebt. We hebben bijvoorbeeld gezamenlijk in Nederland 339 miljard euro aan spaargeld en daarnaast beleggen we nog €837 in beleggingsfondsen en verzekeringen. Dan is er nog het pensioen van totaal 1200 miljard. Dus zelfs als je het idee hebt (zoals ik altijd dacht) dat je niet zoveel in te brengen hebt omdat je geen belegger bent of geen fortuin geërfd hebt dat je goed wilt beheren, geldt toch: een gedeelte van bovengenoemde bedragen is van jou en je kunt er meer invloed op hebben dan je denkt.
Van waardevermeerdering naar waardecreatie: Socially Responsible Investing
We hebben veel meer geld dan in 1980 bijvoorbeeld, zelfs na inflatiecorrectie en aftrek van alle schulden. Het probleem is dat veel van dat geld in het buitenland wordt belegd, terwijl het ook heel goed in Nederland zou kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzame investeringen.
Om van een meer lineaire economie naar een circulaire economie te gaan, is bijvoorbeeld een grote investeringsopgave, dus daar kunnen we het geld goed voor gebruiken. Een van de grootste belemmeringen om dat voor elkaar te krijgen, zijn de oude gedachtestructuren in de hoofden van de medewerkers van de financiële sector. Er is een denkomslag nodig, om bijvoorbeeld over te stappen van waardevermeerdering naar waardecreatie: Socially Responsible Investing (SRI). Met waardevermeerdering ben je bezig om iets wat €1 waard is zo snel mogelijk €2 waard te laten zijn. Waardecreatie is juist het investeren in het vermogen van mensen en bedrijven om steeds weer nieuwe dingen te blijven
doen. Bij waardecreatie ondersteun je dus duurzaam ondernemerschap. We blijken in Nederland al best ver te zijn op dit gebied! Zelfs onze pensioenfondsen lopen
internationaal voorop met SRI.
Geld stuurt de wereld, maar bepalen jij en ik de koers?
‘Geld stuurt de wereld’ laat zien dat er zeker goed nieuws is: bijvoorbeeld dat pensioenfondsen veel bewuster bezig zijn met investeringen, dat er veel mensen zijn overgestapt naar een duurzame bank en dat de Nederlandse bank MVO, maatschappelijk verantwoord ondernemen, tot belangrijke pijler heeft gemaakt en het zelfs in het buitenland is gaan uitdragen. Hoewel het boek me zeker aan het denken heeft gezet over wat ik zelf nog meer kan doen om de financiële sector duurzamer te maken, blijf ik toch