D Dosya
Hayvan Psikolojisinin
İnsandan Aşağı Kalır Yanı Yok!
Çoğumuz yolda bir kedi ya da köpek gördüğümüzde durup kafasını okşarız, vapurda giderken
martılara simit atarız, kuşlara susam atıp kanat seslerini dinleriz. Şehirde yaşasak da hayvanlarla
hep iç içeyiz. Bazen unutuyoruz ama bu dünya hepimizin, onu hayvanlarla paylaşıyoruz. Peki bu
canlıların da insanların olduğu gibi bir psikolojisi var mı ve biz bu psikolojiyi ne kadar biliyoruz?
Öykü Elif Elgin
[email protected]
Ü
28
lkemizdeki tek hayvan psiko-
loğu Prof. Dr. Tamer Dodurka
“Eğitimli insanlar arasında bile
“Hayvanın psikolojisi olur mu?” diyen-
ler hala çıkıyor. Ama bu hayvanları tü-
müyle inkar etmek demek.” diyor. Ünlü
filozof Descartes hayvanların fiziksel ya
da duygusal acıdan yoksun biyolojik
makineler olduğunu söylemişti. Kendi-
sinin bu söylevi bilim dünyasını yıllarca
hayvanlara karşı kapamış ve gelişmesini
engellemiştir. Fakat daha sonra yapılan
araştırmalar göstermiştir ki hayvanların
da psikolojileri ve düşünme yetileri var-
dır. Bu düşünme yetisi bir insanınkine
göre tabii ki daha sınırlıdır ama bu ol-
madığı anlamına gelmiyor. Yani bir nevi
insan psikolojisinin evrilmemiş hali di-
yebiliriz. Hatta bana öyle geliyor ki bu
psikoloji daha derin, daha anlamlı bir
psikoloji bile olabilir. Hayvanların in-
san psikolojisinden anladığı da bilinen
gerçeklerden. Kızgın, mutsuz, yorgun
olduğunuzda yanınıza gelen kediniz,
sizi yalamak isteyen köpeğiniz bunun
kanıtı. Zaten birçok insan hayvanlarının
onu anladığını hisseder. Örneğin eve
geldiğinizde yanlış bir şey yaptığını gör-
düğünüz köpeğiniz kızdığınızı anlar ve
gözlerini kaçırır. Utandığı için değil -hay-
vanlarda utanma yoktur- sizi yatıştırma-
ya çalıştığı içindir. Ya da halk arasında
sıkça söylenilen
“havlayan kö-
pek ısırmaz”
deyimi tama-
men yerinde-
dir. Havlayan
köpek
“ısır-
maya-
Beyindeki
seretonin,
dopamin,
adrenalin
seviyeleri
hayvanlarda
da tıpkı insan
beynindeki gibi
çalışıyor.
cağım, git” demektedir. Bir köpek
havlıyorsa bu onun bir şey anlatmak
istemesindendir. Tıpkı bir bebeğin ağla-
ması gibi.
Halk arasında yanlış bilinen şey ise kuy-
ruğunu sallayan bir köpeğin mutlu ol-
duğudur. Bir köpeğin kuyruk sallaması
onun gergin olduğu anlamına gelir. Hep
köpeklerden örnek