Tarih
T
Latince Dictatura’dan gelen diktatörlük sözcüğünün telaffuzu bile çoğu insanın tüylerini ürpertmeye
yeterken aslında bu kelime tarihin en derin utançları ve en büyük acılarını içinde barındırıyor.
Yazal Kutluğ
[email protected]
D
iktatörlük genel anlamda, bir
diktatörün yönetimi altındaki
siyasi rejime verilen isimdir an-
cak diktatörlüğü anlayabilmek için M.Ö.
4. yüzyıla kadar uzanmak gerekir. İlk
olarak Roma Cumhuriyeti’nde kısa sü-
reliğine, düzeni sağlamak için getirilen
bir rejim olarak ortaya çıkmış olsa da,
yüzyıllar boyunca evrim geçirerek bir
çok şekilde karşımıza çıkmış ve genel-
de kanlı ve yıkıcı sonuçlar doğurmuştur.
Günümüzdeki anlamıyla diktatör; yö-
netimi zorla ele geçiren, despot bir yö-
netim biçimi sergileyen, insan haklarına
saygı duymayan ve hayatın her alanına
müdahale eden, herhangi bir yasal dü-
zenleme veya anayasaya bağlı olmadan
davranan kişidir. Diktatörü diktatör ya-
pan ise rejimi nasıl ele geçirdiği değil,
nasıl elinde tuttuğudur. Tarihte çok yara
bırakmış bu yönetim biçimini gelin ta-
rihin en kanlı ve en bilinen diktatörleri
üzerinden inceleyelim.
Adolf Hitler, Nazizm’in kurucusu, hiç
kuşkusuz tüyleri ürperten ve diktatörlük
denilince akla ilk gelen isimdir. Tarihte-
ki en kanlı ve acımasız yıkımlara sebep
olmuştur. 1919’da Alman İşçi Partisi’ne
üye olmasıyla başlayan yolculuğu gele-
cekte telafisi olmayacak yıkımlara neden
olacaktır. Almancada lider anlamında
gelen “Führer” ismiyle anılan Hitler, I.
Dünya Savaşı sonrası Büyük Buhran dö-
neminde güç kazanmasıyla, halkın gü-
venini kazanmaya çalışarak, alt ve orta
tabakadaki sınıflara ekonomik vaatler
vererek bir yandan da milliyetçilik, sos-
yalizm, antisemitizm, anti-komünizm ve
anti-kapitalizm fikirlerini de yayıyordu.
Yarattığı totaliter ve faşist rejimle dünya
düzeni içerisinde Almanya’yı güçlendi-
rirken saldırgan bir dış politika izleyerek
sınırlarını genişletmek amacıyla saldırı-
lara başladı. İlginçtir ki 1923’te tutuk-
lanan Hitler, “halk için tehlike oluştur-
55
1919’da Alman
İşçi Partisi’ne üye
olmasıyla başlayan
yolculuğu gelecekte
telafisi olmayacak
yıkımlara neden
olacaktır.