Pa Fokus
Pa Fokus
BOTUAR NË BUSSINES INSIDER
Financë
3) Njëhsimi:
17 ekuacionet që ndryshuan rrjedhën e Historisë
Botërore
Matematikën e gjejmë gjithkund; ajo është gjithandej dhe falë saj ne kemi mundur që të formojmë një
kuptim për botën në të cilën jetojmë (shumë herë përgjatë historisë).
Në 2013, matematicieni dhe autori shkencor Ian Steëart botoi një libër rreth 17 ekuacioneve që ndryshuan
botën. Ndërsa kohët e fundit mundëm gjenim këtë tabelë përmbledhëse në profilin Tëitter të Dr. Paul
Coxon të përmbledhura dhe përgatitura nga matematikani dhe Bloggeri Larry Philips (ajo që përftuam nga
kjo gjetje për secilën vazhdon si më poshtë):
Andy-Kiersz
3) Njëhsimi: Formula e dhënë këtu është një përkufizim e derivatit të mbledhjes. Derivati mat shkallën
në të cilën sasia ndryshon. Për shembull, ne mund
të mendojmë për shpejtësinë apo ritmin, si derivat i
pozicionimit të saj (në raport me vendin) – nëse ju jeni
duke ecur 3 milje në orë, ju këni ndryshuar pozicionin
tuaj (në raport me kohën) për rreth 3 milje.
Kuptohet që shkenca në tërësinë e saj është e interesuar në të kuptuarin sesi ndryshojnë gjërat, sakaq derivati dhe integrali, – ashtu sikurse dhe themele të
tjera të njëhsimit – qëndrojnë në zemër të të kuptuarit të ndryshimeve nga ana e matematikanëve dhe
shkencëtarëve.
Më poshtë kemi vënë disa detaje të mëtejshme rreth këtyre ekuacioneve të mrekullueshme që kanë ndryshuar matematikën në
vetëvete por bashkë me të dhe rrjedhën e historisë njerëzore:
1) Torema e
Pitagorës:
Kjo teori është themeli i kuptimit që ne kemi për format gjeometrike. Shpjegon marrëdhënien që ekziston
midis krahëve të një trekëndëshi me krahun e rrafshët:
ngrejmë në katror gjatësinë e të dy krahëve, a dhe b,
i mbledhim sakaq të dyja dhe kështu arrijmë që të
përftojmë gjatësinë e krahut të tretë (dhe më të gjatë
në fakt), c, në katror.Kjo marrëdhënie, në shumë raste
bën të mundur dallimin midis formave gjeomerike
të rrafshëta (format gjeometrike Euklidiane) me ato
që janë në formë kurbe (format gjeometrike jo-Euklidiane). Për shembull, një drejtkëndësh i vizatuar në
sipërfaqen e një sfere nuk mund të plotësojë kushtet
për të aplikuar teorinë e Pitagorës.
2) Logaritmet:
Logaritmet janë të kundërtat funksione me eksponentët. Një logaritëm në parim të tregon se në çfarë
fuqie duhet të ngresh një rrënjë që të përftosh një
numër të caktuar. Për shembull, rrënja e logaritmit
të 10 për 1 është log(1) = 0, meqë 1 = me 10 (në fuqi
të zëro); log(10) = 1, meqë 10 = 10 (në fuqi të parë);
dhe së fudmi log(100) = 2, meqë 100 = 10 (në fuqi të
dytë). Ekuacioni në grafik, pra log(ab) = log(a) + log(b),
bën të mundur një nga aplikimet më të dobishme në
matematikë: ato transformojnë shumëzimin në ndarje
(apo pjestim).
Deri në zhvillimin e kompjuterit dixhital apo çdo pajisjeje tjetër, kjo ishte mënyra më t