1.9.2 natuur
1.9.2.1 VEN en IVON
In Brasschaat zijn geen percelen opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN).
Een aantal gebieden zijn wel opgenomen in het gewenst Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON),
m.n.:
• Kattekesberg
• Oude Gracht - Eikelenberg - Uitlegger
• Klein en Groot Schietveld
• Grote en Kleine Heide
• Delen van de Brasschaatse Heide
• Inslag en Mik
• Delen van het Peerdsbos
1.9.2.2 Natura 2000
Zowel het militaire domein (Klein en het Groot Schietveld) als (een gedeelte van) de vallei van de Laarse beek behoren
als speciale beschermingszone (SBZ) tot het Europese Natura 2000 netwerk. In de SBZ wordt het behoud en de gunsti-
ge staat van instandhouding nagestreefd van specifieke vegetaties en soorten, die waardevol zijn op Europees niveau.
Uiteraard zijn ze daarmee ook op Vlaamse schaal van belang.
Voor beide SBZ is een goedgekeurd Managementplan 1.0 van toepassing.
De Laarse beek in het Peerdsbos en Gemeentepark is afgebakend als apart deelgebied van de SBZ: Habitatrichtlijn-
gebied BE 2100017 ‘Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen’ (deelgebied 3), specifiek voor het behoud van 2
typische vissoorten, de kleine modderkruiper en de rivierdonderpad.
Er bevinden zich geen straten met laanbomen in dit deelgebied van het SBZ. De Laarsebeekdreef grenst net aan het
meest noordelijke puntje van het deelgebied.
Het Klein en Groot Schietveld omvatten zowel habitat- als vogelrichtlijngebied, en zijn belangrijk voor een hele resem
aan vegetaties en soorten die gebonden zijn aan de arme zandgronden zoals ze in de Antwerpse Kempen voorkomen.
Het Fort van Brasschaat ligt langs de Antitankgracht, binnen de perimeter van de SBZ Groot en Klein Schietveld. Het
Fort is de derde belangrijkste overwinteringsplaats voor vleermuizen van alle forten rond Antwerpen, en kent met name
grote overwinteringsaantallen van de watervleermuis en de franjestaart 5 . De Antitankgracht vormt een verbinding op
bovenlokaal niveau tussen de verschillende natuur- en bosgebieden met vleermuisverblijfplaatsen (forten, schansen,
bunkers).
De hele regio rond de Antitankgracht en bij uitbreiding de bos- en natuurgebieden ten noorden van Antwerpen is een van
de belangrijkste kerngebieden voor vleermuizen van Vlaanderen.
1.9.2.3 biologische waarderingskaart en kaart met actuele habitats
De Biologische Waarderingskaart (BWK) geeft de evaluatie van de biologische waarde van de percelen, zoals voor heel
Vlaanderen opgemaakt door het Instituut voor Natuur- en Bos Onderzoek (INBO). Niet verwonderlijk worden de grotere
bos- en natuurkernen van Brasschaat daarin als biologisch waardevol tot zeer waardevol geëvalueerd.
Wel opvallend is dat in Brasschaat ook de woonparkzones biologisch waardevolle tot zeer waardevolle elementen be-
vatten, en dat verschillende wegen apart gekarteerd werden waarbij ze een matig waardevolle, waardevolle of zelfs zeer
waardevolle waardering kregen. Dat wijst op de hogere ecologische waarde die de bermen en de laanbomen er hebben,
en het belang ervan in de natuurlijke structuur. Niet toevallig zijn het vaak de lanen met bredere bermen en oudere bo-
men die als waardevol geëvalueerd worden.
Aan niet minder dan 48 straten (of gedeeltes ervan) wordt in de BWK dus een duidelijke biologische waarde toegekend.
Op de kaart met actuele habitats en regionaal belangrijke biotopen (rbb) is te zien dat de meeste habitats zich niet
onverwacht situeren in de grotere natuur- en bosgebieden. Toch zijn er ook daarbuiten op enkele plaatsen habitats ge-
karteerd, waarbij straten met laanbomen er soms ook direct aangrenzend aan zijn.
Swaenen D. en De Clercq K. 2017. Vleermuizen. Vergunninghouders Natuurstudie & Agentschap voor Natuur en Bos 2017. Jaarverslag Klein en Groot Schiet-
veld 2016. Uitgave ANB Antwerpen.
5