Salgın Hastalıkların Dünya Sanatına Etkisi
Koronavirüs salgınının dünya gündemini işgal etmesiyle , eski ve yeni çağlarda yaşanan tifo ( Kara Humma ), sıtma , veba , kolera ( Kara Ölüm ), grip ve cüzzam türünden salgın hastalıklar yüzyıllar boyunca hayatımızı ve sanatı etkilemiştir . MÖ 430 ’ da Mora Savaşı sırasında başgösteren salgın , tespit edilebilen en eski hastalık türeviymiş . Bunu izleyen diğer hastalıklara bakalım : Doğu Roma İmparatorluğu ’ nda çıkan Justinyen Vebası ( MS 541-750 ), ticaretin durması ve imparatorluğun zayıflamasını yol açmış .
1492 ’ de Avrupalı denizciler Amerika kıtasına gittiklerinde , çiçek hastalığını da beraberlerinde götürdüler . Bu salgın , 15 ' inci ve 17 ' nci yüzyıllar arasında Amerikalı yerli nüfusun yüzde 90 ’ ının yani 20 milyon insanın canına mal oldu .
Dr . E . Jenner ' n lk ç çek hastalığı aşılamasını tasv r eden tar hs z llüstrasyon
1347-1351 yılları arasında ortalığı kasıp kavuran hastalığın adı ise , Hıyarcıklı Veba veya Kara Ölüm diye biliniyor . Bu veba sonucunda Avrupa ’ da yaklaşık 25 milyon insan ölmüş . Salgının çıkış yeri sayılan Çin ’ de bu sayıdan daha fazlası hayatını kaybetmiş . Hastalığın yarattığı tahribat ve zayiatın telafisi , 200 yıl sürmüş ; kitlesel ölümlerden ötürü kölelerin sayısında aşırı bir azalma olmuş ve ücretli işçilik / çalışma devreye girerek toplumsal hareketliliğe yol açmıştır .
1817-1823 tarihleri arasında etkili olan
kolera , o sıralarda İngiltere ’ nin sömürgesi konumundaki Hindistan ’ ın Jessore / Jashore vilayetinde çıkmış ; komşu bölgelere yayılarak milyonlarca insanı kırıp geçirmiştir . Salgının teşhis ve tedavi yöntemini bulan John Snow isimli doktor , 1854 ’ te Londra ’ daki bir su deposu kaynağını izole ederek salgını durdurmayı başarmıştır .
9
FKDAL Kültür , Sanat , Edebiyat Dergisi No : 2
9