DECEMBER 2019
•
Agrarisch
Foto | René van den Burg
Er is al veel over gezegd en geschreven maar
een korte uitleg over de stikstofproblematiek
kan nooit kwaad. Het probleem zit eigenlijk niet
in stikstof, maar in stikstofverbindingen. NO x ,
oftewel stikstofoxide, wordt vooral geproduceerd
door verkeer en industrie. Daarnaast stoten
ze ook NH 3 (ammoniak) uit, net als de bouw.
Verreweg de grootste bron van ammoniak is
echter de veeteelt.
Te veel van deze stikstofverbindingen in de
lucht is schadelijk voor natuurgebieden en
biodiversiteit. Wanneer de stikstofoxiden en
ammoniak in de grond terecht komen, maakt
dat de bodem rijk aan voedingsstoffen. Dat is
desastreus voor zeldzame planten en bloemen
die juist op arme grond gedijen en voor dieren
die het van die kwetsbare flora moeten hebben. Donkere wolken
boven de woningbouw
Streep door PAS Ook de agrarische sector verkeert in grote
onzekerheid, zeker toen D66 voorstelde de
veestapel te halveren. “Zo’n inkrimping heeft een
ongekende impact op het inkomen en vermogen
van veehouders en het ontneemt hun perspec-
tief”, aldus Braks. “Makelaars in de agrarische
sector merken de onzekerheid goed, ze worden
overstelpt met vragen.” Duidelijkheid laat echter
op zich wachten want die zal voor de veehouders
vooral van beleidskeuzes en technologische
oplossingen afhangen en die hebben tijd nodig.
Paul Braks, projectmanager bij NVM, legt
uit waarom dat nu ineens een probleem is.
“Nederland heeft in Europees verband afspraken
gemaakt voor de bescherming van Natura
2000-gebieden, onder meer door beperking van
die stikstofdepositie. Om de consequenties voor
de economie te beperken, kon toch meer stikstof
worden uitgestoten dan was afgesproken, mits
dat later gecompenseerd zou worden. Dit is het
Programma Aanpak Stikstof (PAS) wat de Raad
van State onlangs heeft geschrapt.”
Onzekerheid alom na die uitspraak; wat mag
nog wel en wat niet? Gemeenten besloten in
ieder geval om geen vergunningen meer te
verlenen voor bouwprojecten in de buurt van
Natura 2000-gebieden. Slecht nieuws voor een
woningmarkt die toch al oververhit is; en voor de
nieuwbouwmakelaars. “We hebben een enquête
gehouden onder deze specialisten en dat leverde
op dat 25 procent van de nieuwbouwprojecten
wordt geraakt”, zegt Braks. “Bouwbedrijven
die in deze markt actief zijn, worden door de
bouwstop in hun voortbestaan bedreigd. Dat
kan grote gevolgen hebben voor de toekomstige
woningproductie.”
Veehouders zien
oekomstperspectief wankelen
17
Zo gaat op korte termijn onder meer de
maximumsnelheid overdag terug naar honderd
kilometer per uur en moeten veevoermaatregelen
voor ammoniakreductie zorgen. De afname van
stikstofdepositie die dat oplevert, moet ruimte
geven om toch 75.000 nieuwe woningen te
kunnen bouwen. Samen met andere maat
regelen geeft dat respijt voor oplossingen
voor de lange termijn, waar iedereen om zit te
springen. •
JUIST NU IS GOED
ADVIES BELANGRIJK
Johan Zandbergen van VSO Makelaars uit Dronten
wordt dagelijks gebeld door veehouders die in grote
onzekerheid verkeren en advies willen over wat ze
met hun bedrijf moeten doen. “Uiteraard weten we
ook nog niet precies hoe de regelgeving wordt maar
we proberen wel de situatie van zo’n boer in beeld
te brengen en te schetsen wat het voor effect heeft
voor zijn bedrijf.
Als de wetgeving wordt zoals verwacht, dan
zou je bijvoorbeeld vergunningen extern kunnen
Maatregelen voor de korte termijn salderen. Met rekensommetjes maken we voor de
“Samen met VNO-NCW en MKB Nederland
heeft NVM ervoor gepleit dat de overheid in ieder
geval zo snel mogelijk met maatregelen komt
om de nieuwbouwmarkt vlot te trekken”, schetst
Braks de lobby van NVM. Medio november
kondigde het kabinet daar inderdaad verschil-
lende maatregelen voor aan. boeren inzichtelijk waar ergens het break-even-
point zit. Dat is per bedrijf anders. Zit je dicht bij
zo’n verzuringsgevoelig gebied, dan zal er veel
vraag naar stikstofrechten zijn. Die zouden dan
veel geld waard kunnen worden. Zit je er verder
vanaf, dan is de vraag of salderen zinvol is. Waar
de grens precies ligt, is moeilijk te zeggen. Maar
ook een globale rekensom kan al helpen keuzes te
maken. Want je kunt als boer natuurlijk wel overal
tegen zijn, het komt toch. En dus moet je iets. We
“We hebben een enquête proberen boeren die dicht bij zo’n natuurgebied
gehouden onder nieuwbouw moet zijn. Bijvoorbeeld stoppen met boeren en
zitten, bewust te laten nadenken over wat dat dan
makelaars en dat leverde op dat landgoedontwikkeling gaan doen, verkassen naar
25 procent van de nieuwbouw zijn geen loopbaanadviseur maar we proberen wel
projecten wordt geraakt.”
Paul Braks
een andere plek, een zorgboerderij beginnen. We
met de boeren mee te denken. Dat deden we voor
de stikstofproblematiek ook al en dat zullen we
blijven doen.”
Meer informatie Raadpleeg voor meer informatie over de stikstofproblematiek en de
overheidsmaatregelen ons stikstofdossier op de ledenportal van de website.