Türkiye’de Kanser Kontrolü
Ezgi Hacıkamiloğlu, Müjdegül Zayıfoğlu Karaca, Murat Gültekin
Giriş
Kanser, hem dünyada hem de ülkemizde sebebi bilinen
ölümler sıralamasında kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci ölüm sebebi olması açısından önemli bir toplum
sağlığı problemidir.
Yeni yayımlanan kanser istatistiklerine göre 2012 yılında Dünya’da toplam 14,1 milyon yeni kanser vakası gelişmiş ve 8,2 milyon kansere bağlı ölüm olmuştur [1].
Dünya’da en çok tanı konulan kanserler akciğer (%13,0),
meme (%11,9) ve kolon (%9,7) iken kanserden ölümler ise
en çok akciğer (%19,4), karaciğer (%9,1) ve mide kanserinden (%8,8) gerçekleşmektedir.
Kanserde benzer seyir devam ettiği takdirde 2030 yılına gelindiğinde yıllık 22 milyon yeni vaka ortaya çıkması,
yani 2008 verilerine göre yeni vakalarda %75 artış olması
beklenmektedir [2].
Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırma
Ajansı (IARC) yeni kanser istatistiklerinde özellikle kadın
kanserlerine dikkat çekmiştir. En son verilere göre, sınırlı sayıda birkaç Afrika ülkesi haricinde Dünya genelinde
kadınlarda en sık görülen kanser meme kanseri olmuştur.
Kadınlarda meme kanser insidansının bir önceki tahmin-
1
lere göre %20, meme kanserinden ölümlerin ise %14 arttığı
belirtilmiştir. Meme kanseri kadın kanserleri içinde en fazla görülen ve en fazla ölüme neden olan kanserdir. Dünyada kanser olan her 4 kadından biri meme kanseridir. IARC
meme kanserindeki bu artışın özellikle yaşam koşullarındaki değişiminden kaynaklandığını ifade etmiştir ve özellikle az gelişmiş ülkelerde meme kanserinin erken teşhis,
tarama ve tedavisine yönelik çabaların arttırılması gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Kanser %90 oranında çevresel, %10 oranında ise genetik faktörlere bağlı oluşmaktadır. Çevresel faktörler arasında
da tütün, obesite, sağlıksız beslenme, aşırı tuz kullanımı, alkol ve enfeksiyöz hastalıklar en önemli faktörler arasındadır.
Son yıllarda giderek artan obesitenin de önümüzdeki yıllar
içerisinde meme kanserinde olduğu gibi, genel kanser tiplerinin sıralamasını değiştireceği düşünülmektedir.
Dünya genelinde kanserlerin en az üçte biri önlenebilir, bir diğer üçte biri ise taramalar ile erken teşhis edilip tedavi edilebilir kanserlerdir. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği, taramalarla ölümün yok edilebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türlerini göz önüne alırsak korunmanın önemi artmaktadır.
3