8 • TEMEL NÖROANATOMİ
POSTERİOR FOSSA DÜZEYİ : Beyinin tentorium cerebelli’nin kaudalinde kalan beyin
sapı ve beyincik bölümleri posterior fossa düzeyini oluştururlar. Bu düzeyde ayrıca III - XII
kranial sinirlerin kökleri ve çekirdeklerinin de bulunduğu unutulmamalıdır. CN III - XII’ nin
kafatası dışında kalan bölümleri periferik düzeyde ele alınır.
Beyin sapı, omuriliğin bir devamı şeklinde organize olduğundan, bu düzey lezyonları
segmental ve intersegmental bozukluklar şeklinde görülür. Beyin sapının segmental yapıları
kranial sinirler olduğundan, beyin sapı lezyonları sıklıkla kranial sinirlere ait fonksiyon
bozuklukları gösterir. Lezyon kranial sinir çekirdeklerine sınırlı kalırsa belirtiler ipsilateral,
lezyon intersegmental yolları da etkilerse vücudun karşı tarafında ilgili yollara ait belirtiler
yaratır. Yaygın beyin sapı lezyonları bilinçlilik sistemini de etkilediğinden koma ortaya
çıkar.
SPİNAL DÜZEY : Merkezi sinir sisteminin foramen magnum’un aşağısında kalan
bölümü olan medulla spinalis ile buradan çıkan ve buraya giren sinir kökleri spinal
düzeyde ele alınır. Medulla spinalis segmental yapıda olup, üst merkezlere giden ve
buralardan gelen bilgilerin geçişine olanak sağlar. Patolojileri ilgili segmentte segmental,
patolojinin distalinde ise intersegmental belirtiler gösterir. Medulla spinalis ince bir yapı
olduğundan ve dar bir kanalda bulunduğundan lezyonları sıklıkla bilateral belirtiler
oluşturur.
Genel bir prensip olarak medulla spinalis’in üst bölüm (servikal) lezyonları üst
ekstremite, orta bölüm (torakal) lezyonları gövde, alt bölüm (lumbal) lezyonları alt
ekstremite, en aşağı bölümünün (sakral) lezyonları anal - genitoüriner fonksiyon bozuklukları
yaratır.
PERİFERİK DÜZEY : Periferik sinir sistemi yapıları ile bunların innerve ettiği kas ve
deri innervasyon alanlarını içerir. Periferik düzey lezyonları segmental bir şekilde duyu
kaybı ve kas güçsüzlüğü ile karakterizedir. Buna ilaveten ilgili segmentte ağrı duyusu ortaya
çıkar.
SENSORİAL SİSTEM : Vücudun içinden veya dışından gelen uyarıları kortikal analiz
merkezlerine ileten yol/yollar ve bunlarla ilgili nöronal yapıları içerir. Genel duysal yollar
sinir sisteminin tüm düzeylerinde yer aldıkları halde özel duysal yollar (görme, işitme, koku,
tad) spinal düzeyde bulunmaz. Sinir sisteminin ilgili düzeyindeki patoloji sensorial sistemi
de etkiler.
MOTOR SİSTEM : İskelet kaslarının çalışmasını sağlayan bir sistem olup motor korteks,
inen yollar, pedunculus cerebri, pyramis medullae oblongatae ve beyin sapının diğer ilgili
bölümleri, medulla spinalis’in ön boynuzu, ön kökler, periferik sinirlerdeki efferent lifler ve