ÜROJENİTAL SİSTEM ANATOMİSİ
KALİSLER, BÖBREK PELVİSİ VE ÜRETER
BÖLÜM 1
Üreter
Makroskopik Görünümü
7
Vas
deferens
A. Anatomisi
1. Kalisler—Minör kalislerin (8-12 adet) uç kısımları piramitlerin uzantılarıyla çentiklenmiştir (Şekil 1-4). Bu kalisler,
birleşerek böbrek pelvisine boşalan 2 veya 3 major kalisi oluşturur Sozen ve ark., 2008).
2. Böbrek Pelvisi—Pelvis bütünüyle intrarenal veya kısmen
intrarenal kısmen de ekstrarenal olabilir. Aşağı-içyanda incelerek üreteri oluştururlar.
3. Üreter—Yetişkin üreterin uzunluğu yaklaşık 30 cm uzunlukta olup bireyin boyuyla doğrudan ilişkili olarak değişir.
Oldukça düzgün bir S eğrisi çizer. Göreceli darlık alanları (1)
üreteropelvik bileşek (2) üreterin iliyak damarları üstten çaprazladığı bölge ve (3) mesane içine girdiği yerdir.
B. Komşulukları
Üreter
orifisi
Seminal
vezikül
Trigon
Prostatik
üretra
Veru montanum
Membranöz üretra
Dış üriner sfinkteri
çevreleyen
ürojenital diyafram
Şekil 1–6. Üreterler, mesane, prostat, seminal veziküller
ve vas deferenslerin anatomisi ve komşulukları (önden
görünüş).
1. Kalisler—Kalisler intrarenal olup böbrek parankimi ile
yakın ilişki içindedir.
2. Böbrek Pelvisi—Pelvis kısmen ekstrarenal ise psoas ve
kuadratus lumborum (bel dörtgen kası) kasının dışyan kenarı boyunca uzanır. Böbreğin damar pedikülü onun hemen
önyüzüne yerleşmiştir. Sol renal pelvis 1.nci ve 2.nci lomber
vertebra düzeyinde, sağ pelvis ise biraz daha aşağıdadır.
3. Üreter—Yukarıdan aşağıya doğru üreterler psoas kasının
üstünden sakroiliyak eklemlerin içyanına geçer. Daha sonra
mesane tabanına girmek üzere içyana dönmeden önce dışyana doğru seyrederek iskiyal çıkıntıların yakınından geçer.
(Şekil 1-2) Kadınlarda uterus arterleri üreterlerin mesane
üstü (jukstavezikal) segmentiyle yakın komşuluk içindedir.
Üreterler posterior peritonla örtülüdür, en alt bölümleri posteror peritona sıkıca bağlanmış olmasına karşın jukstavezikal
kısmı retroperitoneal yağ dokusu içine gömülmüştür (Koff,
2008).
Vas deferensler inguinal halkayı geçerken üreterlerin ön
yüzündeki lateral pelvik duvarlar üzerinden seyrederler (Şekil 1-6). Seminal veziküllerle birleşmeden ve prostat tabanını
delip ejakülatuvar kanalları oluşturmadan önce üreterin içyanında lokalizedirler.
Histolojisi (Şekil 1-4)
Kalislerin, pelvisin ve üreterlerin çeperleri, altında gevşek
bağ dokusu, elastik dokunun (lamina propria) bulunduğu
transizyonel hücre epitelinden yapılmıştır. Bu oluşumların
dışında sarmal ve uzunlamasına düz kas lifleri bulunur. Bunlar birbirlerinden ayırdedilebilen tabakalar halinde sıralanmazlar. En dıştaki adventis tabakası fibröz bağ dokusundan
ibarettir.
Kan Damarları
A. Arterleri
Böbrek kalisleri, pelvis ve üreter üst bölümü renal arterden
beslenir. Üreterin orta bölümleri internal spermatik (veya
over) arterlerle beslenir. Üreterin en alt bölümü ana iliyak,
internal iliyak (hipogastrik) ve vezikal arter dallarından kanlanır.
B. Venleri
Böbrek kalislerinin, pelvis ve üreterlerin venleri arterlere eşlik eder.
Lenfatikleri
Üreterlerin üst kısımlarının pelvis ve kalislerin lenfatikleri
lomber lenf nodüllerine boşalırlar. Orta üreterin lenfatikleri internal iliyak (hipogastrik) ve ana iliyak lenf nodüllerine
gider. Alt üreterin lenfatikleri ise vezikal ve hipogastrik lenf
nodüllerine drene olur.
MESANE
Makroskopik Görünümü
Mesane bir idrar deposu görevini üstlenen içi boş, kastan ibaret bir organdır. Kadınlarda arka duvarı ve kubbesi uterusla
kaplıdır. Yetişkin mesanesi ortalama 400-500 ml’lik bir kapasiteye sahiptir.