CHAPTER 00
Ürojenital Sistem
Anatomisi
Emil A. Tanagho, MD ve Tom F. Lue, MD, FACS, ScD (Hon)
Çeviren: Dr. Alp Demir Zorlu
Üroloji erkek ürojenital ve kadın üriner sistemin hastalıklarıyla ilgilenir. Böbrek üstü bezinin cerrahi hastalıkları da bu
kapsama dahildir. Bu sistemler Şekil 1-1 ve 1-2 gösterilmiştir.
BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ
Makroskopik Görünümü
A. Anatomisi
Her bir böbrek böbrek üstü bezi (sürrenal) tarafından başlık
şeklinde sarılmıştır ve her iki organ Gerota (perirenal) fasyasıyla kaplıdır. Her bir böbrek üstü bezi yaklaşık 5 gr ağırlığındadır. Sağ böbrek üstü bezi üçgen şeklinde olup sol daha
yuvarlak ve yarımay şeklindedir. Her bir bez aslında hipofiz
bezi tarafından etkilenen bir korteks ve kromafin dokusundan türemiş medulladan ibarettir (Avisse ve ark., 2000;
O’Donoghue ve ark., 2010).
B. Komşulukları
Şekil 1-2 böbrek üstü bezlerin diğer organlarla ilişkilerini
göstermektedir. Sağ sürrenal karaciğerle vena kava arasında
bulunur. Sol sürrenal aortaya ve alt yüzü pankreas, üst ve dışyandan dalağa komşudur.
Histolojisi
Böbrek üstü bezi korteksi böbrek üstü bezinin % 90’a varan
bölümünü oluşturur. En dışta glomerüler zon, ortada fasiküler zon ve en içte retiküler zon olmak üzere 3 farklı tabakadan
yapılıdır. En içteki medulla eozinoilik granüler sitoplazmalı
polihedral hücrelerden yapılıdır. Bu kromafin hücreler gangliyoner ve küçük yuvarlak hücrelerle yanyanadır.
Kan Damarları
A. Arterleri
Her bir böbrek üstü bezine biri inferior frenik, biri aorta diğeri renal arterden olmak üzere üç arter gelir.
1
1
B. Venleri
Sağ sürrenal, vena kavaya boşalan çok kısa bir venle drene
olur. Sol sürrenal ven ise sol renal vende sonlanır.
Lenfatikleri
Lenfatik damarlar suprarenal vene eşlik eder ve lomber lenf
nodüllerine boşalır.
BÖBREKLER
Makroskopik Görünümü
A. Anatomisi
Böbrekler psoas kası boyunca yerleştiklerinden oblik konumdadır. Karaciğerin konumu sağ böbreğin sola göre daha
aşağıda yerleşmesine neden olur (Şekil 1-2 ve 1-3). Yetişkin
böbreği yaklaşık 150 gr’dır.
Böbrekler perirenal yağ dokusu (perirenal fasya içinde),
böbreğin vasküler pedikülü, karın kası tonüsü ve karıniçi organların genel kütlesinden destek alır (Rusinek ve ark., 2004).
Bu faktörlerdeki değişkenlikler böbreğin hareketliliğine (mobilite) olanak tanır. Soluk alındığında veya ayağa kalkıldığında ortalama 4-5 cm’lik bir alçalma (desensus) meydana gelir.
Mobilitenin olmaması anormal bir fiksasyonu (örneğin perinefrit) akla getirirse de aşırı hareketlilik mutlaka patolojik
değildir.
Uzunlamasına kesitte (Şekil 1-4) böbreğin dışta korteks,
en içte medulla ve internal pelvis ve kalislerde