160
KI IM 2
RESİMLİSANATOMİ SÖZLÜĞÜ
MYOLOGIA, SYSTEMA MUSCULARE,
MUSCULI (KASLAR): MUSCULI MEMBRI
INFERIORIS I
ALTTARAF KASLARI: Memeliler sınıfında, insanı iki
ayak üzerinde dik durabilen bir yaratık, yani homo
erectus yapan alttaraflardır. Üç esas görevi vardır: (1)
Vücudun ağırlığını taşıyan temel desteği oluşturmak.
(2) Sadece iki dayanak noktası üzerinde duran ve
yürüyen vücut kitlesinin statik ve dinamik dengesini
sağlamak. (3) Yürüme, koşma, atlama, sıçrama, tırmanma gibi eylemleri, yani bedenimizin mekanda yer
değiştirmesini (locomotio) sağlamak. Bu görevlerin
başarılmasında, alttaraf kaslarının büyük önemi vardır. Alttaraf kasları, kalça kemeri kasları, uyluk kasları,
bacak kasları ve ayak kasları olarak 4 grupta incelenir.
KALÇA KEMERİ KASLARI: Ön grup ve arka grup kaslar
olarak ayrlır. M.iliopsoas (m.psoas major, m. iliacus) ve
m. psoas minor ön grup; diğerleri arka grup kaslardır.
1. M.iliopsoas: Güçlü bir kas olup, uyluğun esas fleksörüdür (m. gluteus maximus’un antagonisti). Sırtüstü yatar pozisyondan (supine pozisyon) oturma durumuna geçerken gövdeyi kaldırır. Farklı adlarla anılan
iki başa sahiptir. A
2. M.psoas major: T 12 ve tüm lumbal omurlar ile bunlar arasındaki disklerden başlar; A
3. M.iliacus: Fossa iliaca’dan başlar. A
S: İki kas, birleşerek lacuna musculorum’ dan geçip
trochanter minor’da sonlanır (trochanter minor’da
sonlanan tek kas olup, üsttaraftaki m. subscapularis’in
sonlanmasına benzer). Kasın sonlanmasına yakın
olarak, bazen kas ile art. coxae’nin kapsülü arasında,
eklem boşluğu ile bağlantılı bir bursa (bursa iliopectinea) yer alır. F: Uyluğa fleksiyon (art.coxae’nin fleksiyonunda pm özelliğine sahip). I: L 2 - 3’ün ön dalları ve
n.femoralis.
4. M. psoas minor: %40 oranında bulunmayan bu kas,
T 12 – L 1 omurlardan başlar; m. psoas major’un önünde ilerleyerek, eminentia iliopubica’da sonlanır (Art.
coxae’yi çaprazlamadığı için burada hareket oluşturmaz). A
5. M.gluteus maximus: Vücudumuzun en büyük / en
ağır kasıdır. Üsttaraf kaslarından m. deltoideus’a benzer şekilde, derinindeki birçok oluşumu sarar. Bunlar:
Spina ischiadica, tuber ischiadicum, trochanter major, for. ischiadicum majus / minus, lig. sacrotuberale, diğer mm. glutei, uyluğun kısa lateral rotator kasları, hamstring kasların başlangıç bölümleri, a. iliaca
interna’nın bu bölgeye ulaşan dalları. B: Os ilium’un
dış yüzü, os sacrum ve lig.sacrotuberale. S: Dışyana
ve aşağıya doğru uzanan lifleri, trochanter major’un
üzerinden geçerek trac.iliotibialis ve tuberositas glutea’ ya tutunur. Kas ile trochanter major arasında, bursa trochanterica m. glutei maximi yer alır. F: Uyluğa
ekstensiyon (uyluğun esas ekstensör kasıdır) ve lateral
rotasyon; bacağa ekstensiyon. Uyluğun temel ekstensörü olması nedeniyle, merdiven ve yokuş çıkma ile
oturma pozisyonundan kalkma esnasında çok aktif
olmak zorundadır. Uyluktaki temel ektensör fonksiyonu, gövdenin dik pozisyonunu da korur. I: N.gluteus
inferior (n.gluteus inferior’un innerve ettiği tek kas). E
6. M.gluteus medius ve minimus: B: Ala ossis ilii’nin dış
yüzü. S: Trochanter major. F: Uyluğa abduksiyon ve
medial rotasyon (m. gluteus medius, uyluğun en güçlü
M. Yıldırım
abduktorudur). Yürüme ve koşma esnasında, pelvis,
yerden kalkan ayak tarafına düşme eğilimi gösterir;
aktif olarak bu iki kas bunu önler (bu destekte, kaslar yanında normal kolodiafizer açı ve sağlam collum
femoris de rol oynar). M. gluteus medius ve minimus
felcinde, kişi bu taraf üzerinde ayakta dururken, pelvis
karşı tarafa (sağlam taraf) düşer; bu durum “(+) Trendelenburg belirtisi” olarak bilinir. I: N.gluteus superior.
B, C, D, E
7. M.tensor fasciae latae: Embriyolojik olarak m.gluteus
medius’tan ayrılan bu kas, tutunduğu, uyluk fasyasının
kalınlaşmış bir oluşumu olan tractus iliotibialis’in tendinöz desteği ile iki eklemde hareket oluşturur. N. gluteus
superior tarafından innerve edilen m.tensor fasciae latae
ile n. gluteus inferior tarafından innerve edilen m. gluteus
maximus’un aynı oluşuma - trac.iliotibialis’e tutunması
ilginçtir. Tractus iliotibialis’in fonksiyonu, ekstensiyon
konumundaki diz eklemini stabilize etmektir. B: Crista
iliaca, spina iliaca anterior superior. S: Trac.iliotibialis
yolu ile condylus lateralis tibiae. F: Art. coxae’de uyluğa
fleksiyon, abduksiyon, ve medial rotasyon; art.genus’ta
bacağa ekstensiyon yaptırır. I: N.gluteus superior.
8. M.piriformis: Bir bölümü pelvis boşluğunda, bir bölümü gluteal bölgede yer alan bu kas, bölgede önemli bir “landmark” tır. Foramen ischiadicum majus’tan,
hemen hemen burayı doldurarak geçen kas, deliğin üst bölümünde foramen suprapiriforme (buradan n.a.v. glutea superior geçer); alt bölümünde foramen infrapiriforme (buradan n.a.v. glutea inferior,
n.ischiadicus, a. v. pudenda interna, n.pudendus, n. cutaneus femoris posterior geçer) ’nin oluşumunu sağlar. Kasın hipertrofisi yanında, bazen n. ischiadicus’un
erken ayrılan iki dalından birinin kas lifleri arasından
geçmesi nedeniyle sıkışması “piriformis sendromu”na
neden olur. B: Facies pelvina ossis sacri. S: Trochanter
major’un üst kenarına yapışır. F: Uyluğa abduksiyon
ve lateral rotasyon. I: N.musculi piriformis. D, E
9. Mm.gemelli: M.gemellus superior ve inferior olarak
iki kastır. B: M.gemellus superior spina ischiadica’dan,
m.gemellus inferior tuber ischiadicum’dan başlar. S:
Trochanter major (fossa trochanterica). F: Uyluğa
lateral rotasyon. I: M. gemellus superior’u n.musculi
obturatorii interni, m. gemellus inferior’u n.musculi
quadrati femoris innerve eder.
10.
M.obturatorius internus:
B:
Membrana
obturatoria’nın iç yüzü ve for.obturatum. S: Trochanter major - fossa trochanterica. F:Uyluğa lateral
rotasyon.I: N.musculi obturatorii interni E
11. M.quadratus femoris: Uyluğun late Ʌ