46
Klinisyen/Öğrenci Hemşire ve Ebeler için Fizik Muayene
Palpasyon
Posterior toraksın palpasyonu ile toraks kasları
ve iskeleti bölgede yumru, kitle, pulsasyon ve
alışılmamış hareket varlığı değerlendirilir. Eğer
bölgede ağrı veya hassasiyet varsa gözlem formuna kaydedilir ve bu durumda hemşire/ebe
derin palpasyondan kaçınır. Örneğin kırılmış
kaburga parçaları hayati organları tehdit edebilir. Normalde göğüs duvarı hassas değildir.
Göğüs duvarı hareketini veya derin solunumu ölçmek için hemşire/ebe hastanın arkasında durur ve 10.kaburgalar üzerine spinal boyunca ilerleyerek avuç içleriyle beraber parmak
uçlarını posteriolateral yüzeyle temas edecek
şekilde yerleştirir (Resim-39).
Hemşire/ebenin baş parmakları arasındaki mesafe 5 cm olmalıdır. Eller başparmaklar
arasından görünecek şekilde omurga üzerindeki deriyi sıkıştırarak çıkıntı oluşturur. Hemşire/ebe, ellerini deri üzerinde kaydırmamalıdır. Hemşire/ebe, hastaya nefes verdikten sonra derin bir nefes almasını söyler. Hemşire/ebe,
parmakların hareketini kaydeder. Göğüs hareketi simetrik olmalı, parmaklar 3-5 cm kadar
ayrılmalıdır. Azalan göğüs hareketi ağrı, postural deformite nedenidir. Yaşlılarda göğüs hareketi normalde azalır.
Vokal kordlar tarafından oluşturulan konuşma sesi akciğerlerin içinden göğüs duvarı-
Resim 39. Göğüs Kafesinin Hareket Ve Solunum
Derinliğinin Değerlendirilmesi
na iletilir. Ses dalgaları dışarıdan palpe edilebilecek şekilde vibrasyon oluştururlar. Bu vibrasyonlar taktil veya vocal fremitus olarak adlandırılır. Müköz sekresyonların birikimi, akciğer
dokusunun kollapsı veya akciğer lezyonlarının
varlığı vibrasyonları bloke ederek göğüs duvarına ulaşmasını engelleyebilir.
Taktil fremitusun palpasyonu için hemşire avucunun alt kısmını, akciğerin apeksinden
başlamak üzere interkostal boşluklara yerleştirir.
Hastadan konuşma sesi ile “on-on” veya ononbir-on-onbir” demesi istenir. Fremitus normalde simetriktir. Ve titreşimler en kuvvetli olarak akciğerlerin apeksinde ve bifürkasyon trakeada palpe edilir. Ağlayan bebeklerde fremitisu değerlendirmek daha kolaydır çünkü güçlü vibrasyonlar göğüs duvarı içinde hissedilir. Fremitusun artma ve azalma sesi değerlendirilir. Fremitusun azalması halindemukus tıkacı ya da yabancı cisimlerle tam bronşiyal tıkanma, pnömotoraks, plevral sıvı, plevra kalınlaşması nedenidir. Artması ise pnömoni, akciğer tümörleri ya da kitleleri, akciğer enfarktüsü, peribronşiyal fibrozis nedenidir.
Perküsyon
Göğüs duvarının perküsyonu akciğer dokusunun hava dolu, sıvı dolu veya katı olup olmadığını değerlendirmeyi sağlar. Hasta yatakta
oturur pozisyonda kollarını göğsünün önünde çaprazlayarak kavuşturur, başını öne eğer.
Bu pozisyon skapulaları ayırarak akciğerlerin daha fazla açığa çıkmasını sağlar. Değerlendirmede dolaylı perküsyon tekniği kullanılır. Perküsyon akciğerin simetrik alanları üzerinde ve interkostal boşluklarda uygulanır.
Perküsyona omuzdan başlanarak akciğerlerin apeksi bulunur. Daha sonra aşağıya doğru,
her iki akciğer simetri olacak şekilde, yakl