4
1
GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ
3. Enine - yere paralel düzlemler (plana transversalia): Vücudun herhangibir düzeyinden, yere
paralel olarak geçirilen düzlemlerdir. Yere paralel bir düzlem vücudu üst ve alt, eşit olmayan iki
parçaya ayırır. Organ ve oluşumların konumlarını belirtmek için birçok özel transversal plan tanımlanmıştır. Bunlar Topografik Anatomi derslerinde ele alınacaktır.
TASARILI EKSENLER: Yukarıda belirtilen düzlemler yanında, üç tane de eksen (axis) tanımlanmıştır.
Bir hareket esnasında yer değiştirmeyen noktaları birleştiren doğru, eksen olarak adlandırılır. Eksenler
eklem hareketlerinin belirtilmesinde sıkça kullanılır.
1. Dikey eksen (axis verticalis): İnsan vücudunda başın tepesinden ayak tabanlarının ortasına kadar,
enine düzleme dik geçirilen tasarılı eksendir.
2. Sağ-sol enine eksen (axis transversalis): Vücudun sağından soluna veya solundan sağına doğru
yere paralel olarak geçirilen eksendir.
3. Ön - arka enine eksen (axis sagittalis): Vücudun önünden arkasına veya arkasından önüne doğru,
yere paralel (alın düzlemine dik) geçirilen eksendir.
GENEL TERİMLER (Nomina Generalia)
Anterior: Ön, önde bulunan anlamındadır. Ventralis de aynı anlamda kullanılır.
Posterior: Arka, arkada veya vücudun sırt tarafında bulunan oluşumlar için kullanılan bir terimdir.
Dorsalis’le eş anlamlıdır.
Superior: Üstte, yukarıda olan anlamındadır. Superior, cranialis terimi ile eş anlamlıdır.
Inferior: Alt, aşağı anlamındadır. Caudalis, inferior ile aynı anlamda kullanılır.
Medialis: İç tarafta, orta düzleme yakın olan oluşumları belirtmek için kullanılır.
Lateralis: Dışta, yanda olan anlamındadır. Vücutta orta düzlemden uzakta olan oluşumları belirtmek
için kullanılır.
Intermedius: İki oluşum arasında olan anlamındadır.
Medianus: Orta hatta bulunan anlamındadır.
Apicalis: Tepe ile ilgili anlamındadır.
Basalis: Taban ile ilgili anlamındadır.
Centralis: Merkeze yakın olan oluşumları belirtmede kullanılan bir terimdir.
Peripheralis: Merkezden uzakta, periferide bulunan anlamındadır.
Internus: İçerde, içe ait olan anlamındadır.
Externus: İnternus’la zıt anlamlı bir terim olup, dışa ait, dışta olan anlamındadır.
Proximalis: Başlangıç yerine yakın olan anlamındadır; gövdeye yakın olan, bitişik bulunan oluşumlar
için kullanılır.
Distalis: Gövde’den veya başlangıçtan uzakta olan anlamındadır.
Verticalis: Dikey, düşey anlamındadır.
Horizontalis: Yatay, enine, horizontal anlamındadır.
Superficialis: Latince superficialis terimi, yüzeyel anlamındadır. Vücutta deri yüzeyine yakın olan oluşumları belirtmek için kullanılır.
Profundus: Vücutta deri yüzeyinden uzakta - derinde bulunan oluşumları belirtmek için kullanılır.
Palmaris: Elin ön yüzüne ait olan.
Plantaris: Ayağın tabanına ait olan.