Bölüm
1
GİRİŞ VE
TERMİNOLOJİ
İnsan anatomisi (anatomia humana), klasik tanımlamayla insan vücudunun normal şekil ve yapısını inceleyen temel medikal bir bilim dalıdır. İnsan morfolojisi ve makroskopik anatomi de sıklıkla bu
anlamda kullanılan iki adlandırmadır. Diğer tıp bilim dallarının temelini oluşturan ANATOMI’nin uğraşı
alanı, günümüzde şekil ve yapı ile sınırlı kalmayıp gelişim, fonksiyon ve klinik özellikleri de kapsar.
Anatomi terimi, Grekçe anatemnein (ana = içinden, baştan sona, temnein, tome = kesip parçalara
ayırmak) teriminden orijin alır. Anatomi öğretimindeki kadavra uygulamasını belirten dissectio’nun
kaynağı olan, Latince dissecare de aynı anlamdadır.
Eskiden, ölü anatomisi (nekroanatomi) anlamında kullanılan ve öğretimi sadece kadavraya dayanan anatomi, günümüzde sınırlarını canlı vücuda ulaştırmıştır (living anatomy, canlı anatomisi). Klinik
anatomi, cerrahi anatomi, radyolojik anatomi ve yüzeyel anatomi gibi modern anatomi dalları, anatominin canlı vücuda entegrasyonunun en güzel örnekleridir. Başarılı bir sağlıkçı olmanın en önemli
koşullarından biri, iyi bir anatomi bilgisine sahip olmaktır.
Alman hekimi Dr. F. Tiedemann, anatominin önemini şu veciz sözleri ile çok güzel vurgulamıştır:
“Anatomi bilgisinden yoksun doktorlar köstebeğe benzerler. Belirsizlikler içinde - karanlıkta - çalışan
elleri ile birçok mezarlar yaratırlar.”
İnsan vücudunun sağlığını koruma ve hastalıklı vücudu iyileştirme ödevini üstlenmiş tüm sağlık
ordusu elemanları, üzerinde sanatlarını uygulayacakları İNSAN VÜCUDU’nu en iyi şekilde öğrenmeye
mecburdurlar. Canlı vücut en değerli varlıktır ve onun üzerinde eksik bilgi ile san’at icra etmek, deneme yapmak mümkün değildir. Ne aradığını bilen ve bulduğunu anlayan sağlıkçılar ancak köklü anatomi
ve bu temel üzerine oturan temel tıp bilgileri ile yetişebileceklerdir.
Anatomi Çeşitleri
Çok geniş bir bilim dalı olan anatomi, hekimlik dallarındaki ayırımlara paralel olarak çeşitli alt dallara ayrılmıştır. Bu anatomilerin hepsinde ortak temel bilgiler kullanılmasına karşın, bakış açıları ve
bilgi gruplamalarında değişiklikler yapılmıştır.
a. Makroskopik anatomi: İnsan vücudunun çıplak gözle incelenmesi sonucu ortaya çıkmış bir
anatomidir. Bu düzeyde, insan vücudunun bütünü, sistemleri ve sistemleri oluşturan organlar
incelenebilir. Makroskopik anatomi için sıklıkla gross anatomi terimi kullanılır. Gross anatomi
kapsamında insan vücudu sistemik, topografik ve yüzeyel anatomi yöntemleri ile ele alınır.
1