36 | 37
PAŃSTWO I POLITYKA
TEMAT
ŻYWA KULTURA PAMIĘCI
Konfrontacja z wojną i despotyzmem, z ide-
W latach 2014 i 2015, gdy obchodzono stulecie
ologicznie umotywowanymi przestępstwami
wybuchu pierwszej wojny światowej i dwudzie-
i polityczną niesprawiedliwością w XX wieku
stopięciolecieupadku muru berlińskiego, domi-
oraz pamięć o ofiarach prześladowań odgry-
nowała
wają ważną rolę w kulturze pamięci Republiki
Wdzięczność wobec aliantów koalicji antyhi-
Federalnej Niemiec. Zachowanie sprawozdań
tlerowskiej za wyzwolenie w roku 1945, ale
świadków historii należy do samego sedna
również za szansę odbudowy i zjednoczenia w
kultury pamięci, która jest ukierunkowana na
roku 1990. A także wdzięczność wobec tych
to, by zbrodnie narodowego socjalizmu utrwa-
ofiar Zagłady, które przeżyły i dały świadectwo
liły się w świadomości również przyszłych po-
o zbrodniach – i podały rękę demokratycznym
koleń. Do żywej kultury pamięci należą rów-
Niemcom po drugiej wojnie światowej. Wzno-
nież liczne miejsca pamięci o różnych grupach
wienie stosunków dyplomatycznych między
ofiar w całych Niemczech. Pomnik zamordo-
Izraelem i Niemcami, którego pięćdziesięciole-
wanych w Europie Żydów w samym środku
cie obchodzono, było szczególnym znakiem tej
Berlina przypomina o prawie sześciu milio-
gotowości do pojednania.
przede
wszystkim
wdzięczność.
nach ofiar Zagłady.
Pamięć o wojnie,
ruchu oporu i dyktaturze
INFORMACJA
W wielu niemieckich i innych europejskich miastach kamienie pamięci
wpuszczone w bruk przypominają, że
w tym miejscu mieszkali lub pracowali
żydowscy mieszkańcy, którzy za czasów
narodowego socjalizmu byli prześladowani, mordowani, deportowani albo
wypędzani. Kamienie te to betonowe
klocki o wymiarach ok. 10 na 10 centymetrów, na wierzchu obite mosiądzem
i opatrzone napisem zawierającym
imiona i nazwiska oraz daty urodzenia
i śmierci w celu pamięci o tych ofiarach.
→ stolpersteine.eu
Również pamięć o dyktaturze komunistycznej w czasie istnienia sowieckiej strefy okupacyjnej (1945–1949) i NRD (1949–1990) ma zostać podtrzymana dla tych pokoleń, które nie
przeżyły podziału Niemiec i ustroju NRD.
W tym celu znaczenie ma nadal urząd Federalnego Pełnomocnika ds. Dokumentów Służby Bezpieczeństwa Wewnętrznego NRD (Stasi),
gdzie nadal przegląda się, sortuje i udostępnia
akta osobom zainteresowanym i naukowcom.
W ramach stałej ekspozycji w budynku byłej
centrali Stasi w Hohenschönhausen (dzielnicy
Berlina), w zrozumiały sposób przedstawiane
są metody i środki pracy Stasi w celu inwigilacji, kontroli i zastraszenia ludności. W byłych