Dosya/Report
CAMİ MİMARİSİ ÜZERİNE
FİKİR YARIŞMASI, ÖDÜLLÜ PROJELER,
KAYSERİ, TÜRKİYE
IDEAS ON MOSQUE ARCHITECTURE COMPETITION
WINNERS, KAYSERI, TURKEY
Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin Büyük Usta Mimar Sinan Anısına açtığı
‘Cami Mimarisi Üzerine Fikir Yarışması’na katılan 250 proje arasında altı
cami projesi ödüle layık görüldü. Amacı, cami konusunu kendi özgün
koşulları içinde tartışmaya açmak ve bu konudaki düşüncelerin yapısal
ipuçlarına ulaşmak olan yarışmanın en önemli özelliklerinden biri
coğrafi konumdan bağımsız ve zamanın ruhunu taşıyan özgün örnekleri
desteklemesi. Kazanan projelerden ilki Özgür Karakaş’ın ana yapısal
çıkış noktası ilk ‘öz’e dönüş, sıralı mekan, iç/dış, öz/kabuk birliği olan
camisi. Kutlu İnanç Bal ve Hakan Evkaya’nın projesi ise İslam’ın en temel
özellikleri olan sadelik ve şeffaflığı temel ediniyor. Bahadır Altınkaynak,
Tevfik Mehmet Aydın, Zeliha Kaya, İbrahim Eyüp ve Olcay Ovalı Eyüp’ün
cami projesi avlu ve camiyi bir bütün olarak ele alıyor.
Yarışmada en çok ilgi gören projelerden biri ise Viyana’dan Emine
Didem Durakbaşa’nın ‘Yeşil Cami’si. Yeşil Cami, tasarımını, başka yapı
türlerinden farklı olarak, günümüzde referanslarını halen 400 ila 600
yıl öncesinden kalan kalıplaşmış bir kütüphaneden alıyor. Günümüzde
mekanın niteliğinden çok şablonlaşmış ve ezberlenmiş yapısal
elemanlarla dolu camilere neredeyse bir başkaldırı olarak tasarlan an bu
proje, cami yapısını mekansal olarak günün imkanları doğrultusunda
inceleyerek yorumluyor. Üç bölümden oluşan Yeşil Cami kompleksinin
ilk bölümü avlu. Avlunun alt ve üst çeperinde cami yapısı ve servis
hacimlerinin yer aldığı bölüm bulunuyor. Cami, kıble aksından ötürü
ada geometrisine verev bir şekilde konumlandırılıyor. Cami düzlemi ve
ada arasında kalan bölge ise tampon bölge olarak kırsal bir peyzaj alanı
oluşturacak şekilde kurgulanıyor.
Yarışmanın bir diğer ilgi çekici ödüllü projesi ise Cem İlhan, Aydoğan
Özsoy, Tülin Hadi ve Türkan Kahveci ‘sükunet içinde hareket’ kavramıyla
tasarladıkları cami. Bir camiyi cami yapan unsurları yeniden yorumlarken,
esneklik ve yalınlığı ön planda tutarak ve oturmuş bir plan şemasını
zorlamadan yapmayı hedefleyen ekip zamanın ruhunu yakalamak
amacıyla belli başlıklar tanımlıyor: İç ve dış mekanın bütünleşmesi ve
enine gelişen bir tipolojinin yeniden gündeme getirilmesi, iç bahçe ve
mihrap duvarının şeffaflaşarak bütünleşmesi, ışığın tüm mimariyi var
edecek şekilde kullanımı ve aşırıya kaçmayan bir tezyinat.
Proje, cami-son cemaat-avlu elemanları arasında kesintisiz bir ilişki
kuruyor. Tamamen şeffaflaştırılmış mihrap duvarı sayesinde duvarın
arkasında kurgulanan iç bahçe ibadeti mekanının bir parçası haline
geliyor. Öte yandan tek bir prekast modülün farklı konumlanması ile
zengin konfigürasyonlar elde edilmiş oluyor.
Six projects have been awarded from the 250 entrants to
the central Anatolian city of Kayseri Municipality’s ‘Ideas
on Mosque Architecture‘ in 2009 competition in homage
to the great master Mimar Sinan. The competition
was devised to open the subject of mosques with its
unique conditions and to distinguish ideas on the
structural elements of mosques. The crucial objective
of the competition was supporting authentic examples
of mosques unbound by geographical location. The
first of the winners is Özgür Karakaş’s project that is a
structural return-to-roots featuring sequential space,
inside/outside and core/shell unification. Kutlu İnanç
Bal and Hakan Evkaya’s project on the other hand
takes inspiration from the basic notion of simplicity
and transparency in Islam. Bahadır Altınkaynak, Tevfik
Mehmet Aydın, Zeliha Kaya, İbrahim Eyüp and Olcay Ovalı
Eyüp’s project also promotes structural unity, addressing
the open air space as a part of the mosque building.
One of the competition’s most talked about projects
Emine Didem Durakbaşa’s ‘Yeşil Cami’ (Green Mosque).
Yeşil Cami’s design takes inspiration from a 400-600
years old library. It contests structural clichés and
proposes a mosque structure that takes current needs
and potentials into consideration. It encompasses
three sections, first being the courtyard. The mosque
and its service volumes stand above and below the
courtyard. The main building is situated diagonally to
the land to facilitate positioning towards the direction
of Mecca. Space between the mosque’s platform and
the land provides a buffer, while also creating a pastoral
landscape.
Another favorite of the competition is Cem İlhan,
Aydoğan Özsoy, Tülin Hadi and Türkan Kahveci’s project
that advocates the concept of ‘movement in serenity.’
The team reevaluates the constituents that shape a
mosque, while promoting flexibility and simplicity.
Without a forced scheme, the mosque aims to capture
the zeitgeist by consolidating the inside and the outside
area, a horizontally extensible typology and light utility.
The project offers a boundless relationship of mosquecommunity-courtyard. The fully transparent mihrab walls
allow the inside garden space to be a seamless place
for prayer. Moreover, the precast module’s positioning
allows for diverse configurations.
26 NATURA • MART-NİSAN / MARCH-APRIL 2011
Cami.indd 10
4/11/11 6:17 PM