Bilgi/Info
mimarisinde kullanılan sütun ve sütun başlıkları çoğunlukla Marmara
Mermeri’nden yapılıyor. Ayasofya ve Aya İrini’de bu tip başlıklar
bulunuyor. Bizans döneminde ocaklardan çıkarılan bloklar yarı işlenmiş
ürün yerine tam işlenmiş mamule dönüşerek deniz yoluyla sevk ediliyor.
Marmara Adası’nda Bizans döneminde mermer işleme tekniğinin
ne kadar geliştiğini gösteren en önemli bulgu Harmantaş mevkiinde
bulunan, ağırlığı 180 tona yaklaşan 4,45 metre çapındaki sütun. Bu
sütun zamanında taşınmak için yerinden oynatılırken çatladığı için
sevkiyatı yapılamıyor ve adada kalıyor. Daha sonra Osmanlı döneminde
taş işleme sanatı mimaride zirveye çıkıyor. Başta Mimar Sinan olmak
üzere, dönemin önemli mimarları Marmara Mermeri’ne ayrı bir önem
vererek yapıtaşı, sütun, taşıyıcı eleman, duvar kaplaması, yer döşemesi
ve süsleme malzemesi olarak kullanıyor. Ülkemizdeki ilk mermer
fabrikası Marmara Adası’nın Saraylar Beldesi’nde 1912 yılında kuruldu.
İngiliz ve Belçika ortak yapımı olan ve buharla çalışan sekiz katraklı bu
fabrika 1974 senesine kadar faaliyet vermeye devam etti. Günümüzde
halen Saraylar Beldesi’nde n çıkarılan mermerler %95 oranına varan
saflıkta olup, iri kristallidirler. Saraylar Beldesi Türkiye mermer rezervinin
%15’ine sahip, fakat var olan bu rezervin ancak %10’u işletilebiliyor.
Blok ve plaka halinde mermer üretiminin yaygın olduğu Saraylar
Beldesi’nde, iç ve dış piyasalara ihraç edilmek üzere işlev veren 30 adet
blok mermer ocak işletmesi ve 25 adet mermer üretim tesisi bulunuyor.
1
KULLANIŞLI VE DAYANIKLI
Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlerde kullanılan bu mermer kirecin
başkalaşıma uğramasıyla oluşan bir taş. Marmara Mermeri’nin uzun
yıllar boyunca tercih edilmesi sertliği ve damarsız yapısının yanı
sıra pazardaki daha hesaplı mermerlerden biri olması... Marmara
Adası’ndaki ocaklarda en çok çıkan mermer türü, ‘’Pijamalı Marmara
Mermeri’’. Beyaz üzerine açık mavi çizgili olan bu mermer ters (enine)
kesildiği takdirde mavi benekli bir görünüm kazanıyor. Yurt dışında
‘’Marmara Pajamas White’’ olarak da bilinen bu mermer çeşidi
genellikle, basamak, döşeme, kaplama, mutfak ve banyo tezgahı ve
plaka olarak tercih ediliyor. Yine sıklıkla kullanılan bir diğer mermer ise,
‘’Gri Marmara Mermeri’’dir. Bu mermer yurt dışında ‘’Marmara Grey’’ ve
‘’Marmara Semi-white’’ isimleriyle de tanınıyor. Bir diğer popüler çeşit
olan ‘’Beyaz Marmara Mermeri’’ ise istenilen türde, ebatta ve miktarda
kesim yapılarak ham mamül, yarı mamül, tam mamül olarak üretilip,
plaka, kaplama, denizlik ve blok olarak kullanılabiliyor.
Marmara Adası’nda halen 1.8 milyon metre küp mermer rezervi
bulunuyor. Ada, yılda toplam 300 bin metre küp blok üretimiyle
yaklaşık bir milyon ton seviyesinde mermeri ekonomiye kazandırıyor.
Adada 1500 kişilik istihdam yaratan mermer piyasası, yılda 50 milyon
dolarlık ihracat sağlıyor. Başta Suriye, Yunanistan, Ürdün, Arnavutluk,
Çin, Almanya, ABD ve İsrail’in de bulunduğu birçok ülkeye üretilen bir
milyon tonluk mermerin yarısı ihraç ediliyor. Özellikle İsrail’e giden
mermerler Türkiye’de de önemli bir kullanım alanı olan mezar taşlarının
üretiminde tercih ediliyor.
HEYKEL PARKI
Günümüzde Marmara Adası’ndaki iki belediyeden biri olan Saraylar
Belediyesi ile Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından
‘’Marmara Adası Uluslararası Prokonnesos Mermer ve Heykel
Sempozyumu’’ düzenleniyor. Geçtiğimiz sene 13. ‘’Uluslararası
Prokonnesos Mermer ve Heykel Sempozyumu’’nu düzenleyen Saraylar
Beldesi, geçen bu süreçte dünyaca ünlü Japon, Bolivya, Fransız, Romen,
ve Çin gibi birçok ülkeden 70 heykel sanatçısını ağırlayarak 120 heykel
yapılmasını sağladı. Her yaz proje başvurusuyla seçilen altı sanatçı ve
iki öğrenci bir ay boyunca adada misafir ediliyor. Sanatçılar adadaki
mermer ocakları tarafından temin edilen Marmara Mermeri’ni kullanarak
çalışıyorlar. Daha sonra üretilen eserler Saraylar Limanı ile plaj
arasındaki yol boyunca deniz kenarında kalıcı olarak sergileniyor.
Bu alan, Türkiyedeki ender “heykel parkları”ndan biri.
2
BEYAZ MARMARA
MERMERİ, FARKLI
ÇİZGİ VE GRİ
TONLARIYLA
ÇEŞİTLİLİK
GÖSTERİR.
3
THE WHITE
MARMARA
MARBLE
INCLUDES
VARIETIES WITH
DIFFERENT
STRIPES AND
GREY TONES.
1- EQUATOR
MARMARA
2- MARMARA
EXTRA-WHITE
3- PİJAMA BEYAZI/
PAJAMA WHITE
4-PANDA
4
14 NATURA • MART-NİSAN / MARCH-APRIL 2011
MERMER.indd 4
4/11/11 6:03 PM