Տ Ա Ր Ա Գ Ի Ր Ն Ե Ր Ն Ո Ւ Ե Ր Ա Զ Ո Ղ Ն Ե Ր Ը . E X I L E S A N D D R E A M E R S
192
Մե լի նէ Օ հա նե ան-Քո չար
1909 Ֆրանսիա – 1969 Փա րիզ , Ֆրան սի ա
Մե լի նէ Օ հա նե ան-Քո չա րը հայ ար վեստաբա նու թյան մեջ շատ քիչ ու սում նա սիր ված կին ար վես տա գետ նե րից է , և հիմ նա կա նում հի շա տակ վում է Եր վանդ Քո չա րի հետ իր կա պի առնչությամբ ։ Նրանք ա մուս նա ցել են 1930-ին` Քո չա րի ա ռա ջին կնոջ և ե րե խայի մահ վա նից կարճ ժա մա նակ ան ց ։ Մե լի նէն մաս նա գի տա կան կր թու թյուն չի ստա ցել և այդ բա ցը լրաց րել է Ֆեր նան Լե ժե ի ար վեստանոցում` վարպետության դասերի միջոցով , ինչպես և ամուսնու օգնությամբ ։ Նրա արվեստը հարում է նեո-պրմիտիվիստական ուղղությա նը , ո րի ա ռաջատար ներ կա յա ցու ցիչ ներից են ե ղել Պի կա սոն , Մի խայիլ Լա րի ո նո վը , Նա տա լյա Գոն չա րո վան և Մարկ Շա գա լը ։ Հետ պա տե րազ մա կան հա մա տեքս տում նեո-պ րի մի տի վիզ մը հան դի սա նում էր կու բիզմից հե ռա նա լու մի ջոց , և ար վես տի ա վե լի բա րո յա կան հի մունք նե րին վե րա դառ նա լու փորձ ։ Մե լի նէ Քո չա րի ստեղ ծա գոր ծու թյու նն լիովին մարմնավորում է այդ շրջադարձը դեպի մար դա սի րա կան գա ղա փար ներ ։ Ցու ցահան դե սում ներ կա յաց ված գոր ծի ՝ թռչ նա կով ե րի տա սարդ կնոջ պատ կե րը հան դի սա նում է խա ղա ղու թյան հա վա քա կան խորհր դա նիշ ։ Այն ար վես տա գե տի նա խա-սի րած պատ կերագ րային մո տիվ նե րից է , ո րով նկար չու հին փո խան ցում է իր ա սե լի քը հնա րա վո րինս պարզորոշ և հստակ կերպով` օգտվելով մանկա կան ար վես տից , որ պես ար տա հայտ չա միջո ցային սկզբ նաղ բյուր ։ Մար դու և բնու թյան ներդաշնակ գո յակց ման հան դեպ ա կն հայտ հա վատն այս աշ խա տան քում , շո շա փե լի է դարձնում Մե լի նէ Քո չա րի ստեղ ծա գոր ծության հիմ քային` ֆե մի նիս տա կան մտա ծո ղության հետ ո րո շա կի ա ղերս ներ ու նե ցող , գաղափարական առանցքը ։
1936-ին Եր վանդ Քո չա րի ՝ Խորհր դային Հայաս տան հայ րե նա դար ձու մից հե տո , Մե լի նէն մեծ ջան քեր է գոր ծադ րել իր ա մուս նու արվես տը ԽՍՀՄ-ից դուրս ներ կա յաց նե լու համար ։ Չնա յած խզ ված կա պին , նա 1965-ին կազ մա կեր պում է Եր վանդ Քո չա րի ե րկ րորդ ան հա տա կան ցու ցա հան դե սը Փա րի զում , ո րից հե տո` ա մուս նուն կր կին տես նե լու հույ սը կորցրած արվեստագետն ինքնասպանություն է գոր ծում ։ Տա սը տա րի ան ց Մե լի նէ ի ար վեստա նո ցի ո ղջ գույ քը վա ճառ վել է ա ճուր դում` մաս նա տե լով ու հե ռաց նե լով նրա ստեղ ծագոր ծա կան ժա ռան գու թյու նը մաս նա գի տական տեսադաշտից ։ ( ԼՀ )
Գրականություն Atelier Kotchar Méline , catalogue de vente , Hôtel Drouot , Paris , 1975
© Cafesjian Museum Foundation
« Աղավնիով կինը », 1950-ականներ Թուղթ , գուաշ , մատիտ
Woman with Dove , 1950s Gouache , pencil , paper