T.C.
ŞUSKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
RİSK YÖNETİMİ STRATEJİSİ VE KONTROL FAALİYETLERİ
KONTROL FAALİYETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
(Kontrol Faaliyetlerinin Türleri)
Kontrollerin tespit edilmesinden sonraki aşama, kontrollerin sınıflandırılmasıdır. Kontrol
faaliyetleri dört ayrı sınıflandırmaya tabi tutulmaktadır.
• Önleyici,
• Tespit Edici,
• Düzeltici,
• Yönlendirici Kontroller.
ÖNLEYİCİ KONTROLLER
Risklerin gerçekleşme olasılığını azaltıp idare tarafından kabul edilebilir seviyede tutmak için
yapılması gereken kontrollerdir. Maddi ve gayri maddi haklar (fikri varlıklar vb.) ile kayıtların
güvenliği, çıkar çatışmasını engellemek için görevler ayrılığı ilkesinin uygulanması, ön mali kontrol
işlemleri önleyici kontrollere örnek verilebilir.
TESPİT EDİCİ KONTROLLER
Riskler gerçekleştikten sonra meydana gelen zarar ve hasarın ne olduğunun tespiti amacıyla
yapılan kontrollerdir. Tespit edici kontroller öncelikle, risklerin gerçekleşip gerçekleşmediğini
anlamak amacıyla yapılır. Aynı zamanda bu kontroller, risklerin gerçekleşme olasılığını azaltıcı bir
etki de yapmaktadır.
Riskler gerçekleştikten sonra meydana gelen zarar ve hasarın ne olduğunun tespiti amacıyla
yapılan kontroller de bu kapsamdadır. Harcama sonrası kontrolleri de bu kapsamda düşünmek
gerekir. Dönemsel sayımlar/fiziksel envanterler, bütçe takipleri, işlerin amirler tarafından gözden
geçirilmesi, sistem loglamaları örnek olarak verilebilir.
YÖNLENDİRİCİ KONTROLLER
Bilgilendirme, koruma, davranış şekli belirleme gibi dolaylı faaliyetlerle riskleri kontrol
etme yöntemidir. Rehberler, resmi görüşler, el kitapları, broşürler, afişler gibi uygulamaya yönelik
düzenlemeler; amaç, hedef, faaliyet ve projelere ilişkin yazılı birim ve alt birim görev tanımları;
görev dağılım çizelgeleri yönlendirici kontrollere örnek verilebilir.
DÜZELTİCİ KONTROLLER
Risklerin gerçekleştiği durumlarda, istenmeyen sonuçların etkisinin giderilmesine yönelik
kontrollerdir. Sözleşmelere yersiz ödemelerin tahsil edilmesine ilişkin hüküm konulması, muhasebe
düzeltme kayıtları ve performans takip uygulamaları bu kategoriye sokulabilir.
STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRESİ BAŞKANLIĞI
İç Kontrol Şube Müdürlüğü