«ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έρευνα & εφαρμογές» Τόμος 1, Τεύχος 3, 2018 ISSN: 2623-3673
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η θεραπεία μπορεί να εξατομικεύεται ανάλογα με την ανάλυση των γενετικών
πολυμορφισμών των γονιδίων κάθε πάσχοντα 1,14,16,58 . Με τον όρο φαρμακογενετική
περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο ένα μοναδικό γονίδιο επηρεάζει την απάντηση
σε ένα συγκεκριμένο φάρμακο ή η ανάλυση των γενετικών πολυμορφισμών που
μπορεί να οδηγήσει σε εξατομικευμένη θεραπεία. Ο όρος φαρμακογονιδιωματική (
pharmacogenomics) έχει μία ευρύτερη έννοια αναφερόμενη στο πως το γονιδίωμα
(το σύνολο των γονιδίων) μπορεί να επηρεάσει απαντήσεις σε φάρμακα 7. Το
φάρμακο υφίσταται διάφορες τροποποιήσεις εντός του οργανισμού (π.χ.
μεταβολισμός πρώτης διόδου από το ήπαρ κ.α.) οι οποίες άλλοτε το καθιστούν
ενεργό και άλλοτε το τροποποιούν προς ενεργούς ή ανενεργούς μεταβολίτες. Κατά
τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ένα διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον σχετικά
με την εξατομικευμένη φαρμακοθεραπεία 58 στη βάση των φαρμακογενετικών
δεδομένων (διάγραμμα 1) 8 . Τα σημαντικότερα γονίδια που σχετίζονται με το
μεταβολισμό των φαρμάκων εκφράζονται κυρίως στο ήπαρ, ωστόσο μεταβολικές
διεργασίες συμβαίνουν και σε άλλα όργανα. Στην ψυχοφαρμακολογία η
φαρμακογενετική έρευνα εστιάζει τόσο σε γονίδια που σχετίζονται με τη
φαρμακοκινητική (μεταβολισμός και διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού
φραγμού) και τη φαρμακοδυναμική (υποδοχείς νευροδιαβιβαστών αλλά και
ρυθμιστικά ένζυμα της νευροδιαβίβασης). Οι περισσότερες γενετικές μελέτες
(μελέτες γενετικής συσχέτισης) στην ψυχοφαρμακολογία αφορούν στα
αντιψυχωσικά και στα αντικαταθλιπτικά φάρμακα 13,16 .
Διάγραμμα
1
Αριθμός
(http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed)
αναφορών
κατά ημερομηνία
του
μέχρι το
PubMed
έτος 2010