Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 71

69

A CESTARÍA AGRÍCOLA
Os cestos e cestas eran un elemento auxiliar imprescindible nos labores
do campo e estaban presentes ao longo de todo o ciclo agrícola, desde o
estercado da terra ata a colleita dos diferentes produtos. Na preparación
dos campos, para carrexar o esterco desde as cortes ás terras de labor non
se usaba un cesto concreto senón que máis ben se botaba man dos cestos
máis vellos e que estaban en peor estado. Na sementeira utilizábanse os
cestos da semente, xeralmente cunha asa en aro para levalos pendurados
do brazo e co tecido moi preto para evitar que se derramase o gran; para
este labor eran moi apreciados os cestos de palla, polo seu tecido tupido.
A colleita de millo, patacas, herba e produtos da horta e a recolección das
árbores froiteiras facíase sempre en cestos, que non tiñan unha forma nin
un tamaño específico e que podían estar feitos de calquera material e téc-
nica, dependendo da zona. Estes mesmos cestos e cestas servían tamén
para levar a vender ás feiras e mercados os excedentes da produción agrí-
cola. Nalgunhas comarcas ourensás empregaban o cabaz ou cesto carrá
ou carral, feito de vergas con altas paredes e de forma troncocónica, que
se colocaba no carro para transportar as patacas, o millo ou a uva.

Entre os cestos agrícolas, cabe destacar as cestas de madeira
rachada empregadas durante a vendima na comarca do Ribeiro. Nos
labores de recolección das uvas, os acios colocábanse nas cestas, as máis
pequenas, e despois nos cestos, de tamaño intermedio, para finalmente
baleiralos no coleiro e transportalos ata o carro. O coleiro é o cesto máis
característico desta comarca, coa súa peculiar silueta, cadrada na metade
inferior e en forma de funil na superior, cunha boca moi ancha e redonda.
De gran capacidade, os coleiros podían chegar a cargar de 80 a 90 quilos
que eran levados por unha soa persoa, soportando o coleiro sobre o lombo.
Para axudar a distribuír a carga e para amortecer o seu peso, levábase o
fulleiro, un mulido de palla cunha ancha trenza do mesmo material que se
colocaba na fronte deixando caer o mulido por detrás da cabeza á altura
dos ombreiros, para que o coleiro descanse sobre el. Estes mulidos confec-
cionábanse principalmente nos arredores do Carballiño.

Outras pezas singulares da nosa cestería, relacionadas co mundo
do viño, son as xerras e olas. Estaban feitas cunha armazón de vergas de
carballo, castiñeiro ou salgueiro tecidas con tiras de vimbio e impermea-
bilizadas no seu interior con pez. Fabricábanse de diferentes tamaños: as
máis pequenas eran para conter e servir o viño na taberna ou mesmo na
casa; as máis grandes empregábanse nas adegas como medida para o viño,
especialmente a de 16 litros que recibía o nome de ola. Coa mesma técnica
facíanse tamén funís para transvasar o viño dun recipiente a outro de boca
máis estreita. De cestaría era tamén o recubrimento de varas ou de tiras de
vimbio que protexía as botellas e garrafóns de vidro nos que se gardaba e
transportaba o viño, a augardente e o resto de licores.

No mundo rural as técnicas cesteiras non só se empregaban para
facer cestos e recipientes; na paisaxe agrícola a cestaría era visible nos