Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 69

67
descoñecidos para o resto da sociedade. Unha transferencia
restrinxida dos contidos do oficio a través da aprendizaxe e a
iniciación e unha forma de comunicación interna, de relacións
interpersoais, que blindaba cara ao exterior os coñecementos
especializados do mester e afirmaba os intereses que xunguían
os seus membros. (garcía martínez, 16)
Salvo o caso dos cesteiros ambulantes de Mondariz, no que non está docu-
mentada a participación feminina, os labores de cestaría eran realizadas
tanto por mulleres coma por homes, especialmente se falamos da elabo-
ración de cestos de corres e de palla. E, mentres que na cestaría de vergas
atopamos unha maior presenza masculina, as mulleres eran maioritaria-
mente as que confeccionaban sombreiros e corozas.

Nas vilas e cidades, a especialización dos oficios era maior, con-
verténdose a cestaría nunha artesanía familiar con plena dedicación e cun
obradoiro estable onde se elaboraba e vendía a mercadoría.

USOS E APLICACIÓNS DA CESTARÍA
Resulta complexo facer unha clasificación da cestaría galega: a variedade
de técnicas e materiais e a diversidade de formas e tamaños non nos per-
miten determinar unha tipoloxía que defina modelos con características
comúns.

Existe tamén unha enorme diversidade nos nomes que os cestos
e cestas reciben: banastra, canastra, carabelo, goxa e goxo, mego, muñico,
paxe e paxeta, peselo e pesela son algúns dos máis de 30 nomes, coas
súas variantes, que recolle o dicionario da rag. Salvo excepcións, como a
patela ou o coleiro, a meirande parte dos nomes non se corresponden con
tipos definidos de cestas, nin na forma ou no tamaño nin no material ou a
técnica. Ademais, o propio dicionario advirte que a designación en mascu-
lino ou feminino depende das zonas e lugares e o que nun sitio se chama
cesto noutro pode ser cesta, e viceversa.

Tampouco podemos establecer unha distribución xeográfica,
pois todas as técnicas conviviron en practicamente todo o territorio
galego. Aínda así, atopamos que nalgunhas localidades e comarcas había
unha maior presenza dunha técnica por riba das outras: por exemplo,
Mondariz e O Valadouro destacaban pola súa cestaría de vergas, mentres
que Barbanza e Viveiro o facían pola de varas e O Val do Dubra e Terra de
Melide pola cestaría mixta.

A forma máis sinxela de clasificar os diferentes tipos de cestas é
polo seu uso xenérico: na agricultura, na pesca, no ámbito doméstico e na
indumentaria. Con todo, debemos ter en conta que a maioría dos cestos
tiñan, ao longo da súa vida útil, diferentes usos e que normalmente non
existía un cesto para cada cousa, senón que se usaban para o que se preci-
sase en cada momento.