Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 47

45
As exposicións da Cidade da Cultura de Santiago de Compostela teñen
un carácter transdisciplinar. Exposicións como «Orinoco» ou «Da árbore
á cadeira» non terían cabida nun museo dedicado puramente á pintura,
ao deseño industrial ou á etnografía. Máis que expoñer obxectos, estas
exposicións expuxeron feitos culturais1, sucesos que ocorren e resul-
tan relevantes para moitas disciplinas e, máis aínda, que non poden ser
entendidos a posteriori sen cruzar as fronteiras da antropoloxía, a estética,
a historia da arte ou a cultura material. Esta perspectiva, compartida por
outras institucións tan influentes e determinantes para o pensamento
contemporáneo como o Vitoria and Albert Museum, é a única capaz de
caracterizar de forma holística as manifestacións da cultura. Os contidos
destas exposicións son, en contraste cos doutras institucións, produci-
dos de forma específica baixo unha mirada curatorial incisiva, atrevida e
esplendidamente informada. Non se trata tanto de agrupar obras reputa-
das, que xa forman parte dos circuítos internacionais itinerantes da arte,
coma de construír un escenario para a compresión global dun fenómeno
complexo.

Cando tivemos a enorme honra de que contactasen con nós
para deseñar a museografía da exposición «Pensar coas mans. Cestería,
cerámica e xoiería de Galicia», pensamos que o noso traballo debía con-
tribuír mediante un deseño ad hoc e específico a ese carácter inquisitivo e
transversal.

O estudo da artesanía como un fenómeno de importancia subs-
tantiva para a arte, a cultura, a política e a socioloxía reanimouse recente-
mente. É probablemente a obra de Richard Sennett nos seus dous libros
recentes —El artesano (2009) e Juntos: Rituales, placeres y políticas de la
cooperación (2012)— a que supuxo o pulo definitivo para que a artesanía
sexa considerada un suceso de interese para o terceiro grao académico e
para a comprensión filosófica e ontolóxica de quen somos. Durante anos,
a discusión sobre a importancia da artesanía produciuse en moitos casos,
e con escasa repercusión, nas escolas de artes e oficios, que carecían da
aparataxe académica que avala os doutoramentos, teses e tribunais dou-
tras institucións académicas.

O movemento e a cultura modernas contribuíron enormemente
ao descrédito da artesanía porque promulgaron unha alianza acrítica coa
industria e prometeron un futuro de progreso sen límites onde o descoñe-
cido era sempre a mellor opción. Pero cando a modernidade apenas come-
zara a albiscarse, a artesanía tivo un momento de gran prestixio e aten-
ción pública co movemento Arts & Crafts, que naceu en Inglaterra, pero
que tivo enorme influxo en lugares como Austria, Bélxica ou a Barcelona
modernista.

O noso deseño expositivo quixo rescatar un libro fundamental
para esa época, Las siete lámparas de la arquitectura, escrito en 1849 por
John Ruskin, porque, aínda que se dedica á arquitectura, as reflexións
sobre a artesanía e as súas aplicacións son abundantes e troncais.