Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 295

293
enmarcadas en prata a xeito de colgante, que lle daban aval ao peregrino
de coroar con éxito a súa penitencia.

A estes obxectos que formaban parte xa inseparable da orna-
mentación corporal, deberemos sumar un amuleto extraordinariamente
popular nos períodos históricos desde hai moito tempo. A figa ou fig-hand
é a representación dunha man pechada coma un puño co seu dedo polgar
asomando a xema entre índice e corazón. Este tradicional amuleto contra
o mal de ollo terá no acibeche asociadas múltiples fantasías decorativas,
como vieiras ou lúas crecentes que liberarán a imaxinación do artista.

Merecería esta elaboración de xoias con acibeche un tratamento
máis amplo similar ao dedicado ás pezas litúrxicas e devocionais que
constitúen o corpus da súa xustificación cultural no mundo compostelán.
Mais a importancia que no derradeiro século acadou o gremio de acibe-
cheiros en Compostela xa instalados na ourivería suntuaria, extensiva ata
os nosos días, obríganos a considerar este discorrer que a cultura do aci-
beche fai desde a tradición relixiosa cara á ourivería civil. Serán os colares,
os colgantes, as medallas, as vieiras, as figas que comezan a combinar coa
prata os seus deseños. Así entenderemos mellor as derivas dun oficio que
se instalou en Galicia, formando argumento angular das súas crenzas.
1 renfrew, c.: «Varna and the social context of early metallurgy», na revista Antiquity, p. 197 e
seg. 1978.
2 cruz, a.: Historia breve dos ourives e da ourivería do norte de Portugal. arppa/a.i.o.r.n. Porto.
1984.
3 gallego domínguez, o.: Plata labrada que en 1601 había en Ourense bmapo, tomo V 1949,
p. 93.
4 perez costanti, p.: Diccionario de artistas que florecieron en Galicia en los siglos xvi y xvii. x
de g, Ed. facsímile. 1988.
5 Non hai que esquecer que tecnicamente as pezas douradas non podían volver ao lume nova-
mente porque perdían o dourado coa calor, e esta era unha necesidade ineludible para poder
axustar a súa medida.
6 «... dos mediados do século xvii até o século xviii os ourives joalheiros... comenzan a fabri-
car peças inteiramente cobertas de pedrería lapidada... sendo precisamente deste período os
traballos de ouro co diamantes ... ‘Laças’, algunhas delas completadas con colares, brincos,
cruzes e pingentes. Da mesma forma e no mesmo estilo se ornamentan as insignias das Ordes
Militares.» rosas junior, j.: Joias Portuguesas, as Laças de Ouro. Imprensa Moderna, Ltd. Porto
1942. E interesante a descrición das formas de uso destas laças para podelas emparentar cos
7 nosos sapos posteriores : «... Assim se faziam essas laças, dun perfeito equilibrio e concepção,
en varios tamaños e formatos, con que cun grosso cordao de ouro ou fita negra, as mulheres
ornavan o peito. Habia laças... completadas ainda con brincos a dicer. As primeiras usavanans
as lavradeiras ricas nos seus dias de festa, feiras e romarias; as outras mais opulentas, colares e
brincos de ouro e diamantes...» rosas junior, j.: Op. cit., páx. 13.
8 «... Un país como o noso, con un pasado glorioso de descobrimentos e conquistas, tivo nese
periodo...ensejo de receber as formidáveis riquezas que da Africa, da India e do Brasil traziam
aqueles que tan lonxe...» Rosas Junior, J.: Op. cit., páx. 9.
9 arbeteta, l.: La joya española de Felipe II a Alfonso xiii, mec, Madrid 1988, P. 52.
10 Chamados créoles tarines, son moi semellantes, con aro decorado, travesa central con elemento
pendulante e remate do pecho nunha bóla icosaédrica. heuzé, m.: La richese des bijoux régio-
naux. L’objet d´art, núm. 331, xaneiro 1999.