Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 293

291
corpo inferior pendulante, cun cono moi alongado realizado en chatón liso e
rematado na parte inferior por unha media esfera que completa a mímese
da éntase da gota de auga ao pingar. Decoración moi sobria.

Debido á forma desta peza tan característica, popularmente, e
dependendo das zonas, denomínase de maza, pola súa semellanza coas
mazas do liño; de fuso polo carácter cónico e semellanza cos fusos de fiar,
aínda que nós cremos que encaixa nos intereses decorativos do Barroco
baseados na inestabilidade e no movemento, e asociámolo, pola súa voca-
ción naturalista e a súa procedencia estética, á pioggia como brinco de
bágoa.

Existe mesmo un segundo modelo de tres corpos coincidente
coa aparición da lazada no século xviii e a súa sintetización desde os
modelos de bolboreta, que será xenuíno de Galicia pola súa estilización e
afinidade coas formas decorativas do noso particular Barroco.

No século xix, a filigrana, o traballo en fío, acoplouse ao traballo
con chapa de metal. Esta recortábase segundo patróns circulares discon-
céntricos (similares ás arracadas de lúa crecente pero vistos de fronte),
e xurdiron os brincos en forma de lúa. Neses espazos de luz instalábase
unha estrutura de filigrana moi fina e diáfana. Sobre a chapa, debuxos con
cobriña a buril, perlados no canto, e na parte superior algunha chapa en
volume e algunha concesión decorativa ás formas precedentes da decora-
ción floral ou da súa abstracción.

OS ACIBECHES
O acibeche é un lignito cristalizado, moi leve no seu peso, que desde a
Idade Media foi material considerado como precioso, case ao nivel do ouro,
e ao que se lle atribuían propiedades máxicas e curativas. O seu traballo
proliferou en multitude de figuras de tipo relixioso e ten en Compostela o
seu máis importante centro creador. Malia ser un material importado, xa
que aquí non houbo xacementos, pasou a ser parte inseparable da nosa
cultura material.

O maior predicamento do labor do acibeche destinouse a
emblema do mundo xacobeo. Nesa actividade tallábanse portapaces,
grandes cruces, calvarios, imaxes, rosarios e medallas. Xunto co granate,
que simbolizaba o sangue de Cristo, diríase que ambas serán as xemas da
Contrarreforma. A súa cor negra responde de maneira idónea á estética
austera da Inquisición, polo que os acibeches aparecen na vestimenta
masculina e feminina en forma de botón, xemelgos, doas decorativas e
tamén múltiples amuletos e insignias de ordes. Nese extraordinario elenco
de obras relixiosas atrás citadas, de estudo por múltiples autores como
Filgueira, Ferrandis ou Gilman Proske, ábrese un espazo para o coñece-
mento do acibeche en pezas menores, mesturado xa coa ourivería suntua-
ria e tradicional ao combinarse con prata e, en menor medida, ouro. Entre
eles estarán os emblemas ou signaculum recordatorios e acreditativos
da peregrinación. Eran unhas pequenas vieiras e medallas do Apóstolo,