Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 291
289
No que concirne ás formas xenuínas, aludimos ao amplo conxunto de
pezas que desenvolveron a imaxinación e personalidade do noso artesa-
nado e que, identificado cos modos de facer do seu tempo, harmonizou
unhas formas con personalidade de seu. Particularizar sería tema moi
extenso e a fantasía do seu traballo asóciase co facer do artesanado
barroco de entalladores, brosladores, ebanistas e mestres canteiros na
decoración orgánica e de pano.
Un dos exemplares máis relevantes é o brinco de cometa ou de
grao d’amora [FIG. 4] . Este é nome popular co que se coñece un brinco longo
que procede do brinco de bolboreta catalán-aragonés e do de lazada longa
portugués. Estrutúrase coma aqueles en tres corpos: cabeceira circular en
botón de estrutura radial, corpo central en lazada ou na súa abstracción, e
corpo inferior enormemente alongado con rosácea central de raios visibles
proporcionado e con dirección ascendente.
Así mesmo, neste tipo de brinco de tres corpos moitos seguiran
as pautas dos sapos nos diferentes modelos e sobre todo a lazada central
vai ser o elemento que máis variedades manifeste, tanto na abstracción
coma na substitución por lazadas e filacterias diversas.
Moi populares en Galicia serán os brincos de alxofre. Malia ser
inicialmente importados, estes brincos, realizados moitas veces en ouro
baixo, como sucedáneos das grandes xirándolas con diamantes, sentaron
escola. Alxofre é mesmo unha denominación árabe aplicada ás perliñas
de pequeno formato que, como contraste coas apreciadas barrocas de
gran calibre, eran utilizadas para xoias de menor envergadura económica.
Os españois leváronas a América e así atopariamos en Oaxaca (México)
e en Magdalena (Colombia) unha tradición desta especialidade. O alxo-
fre é unha perliña pequena e irregular que se utiliza formando acios e se
incorpora por medio de fíos de metal capilares. Os documentos do século
xvii falan con moita frecuencia do alxofre nos inventarios familiares e dos
talleres.
As formas máis frecuentes son as do brinco de lazada de tres
corpos onde se arremuíñan as perliñas, mais existen diversas versións nos
brincos de campaíña, de flor etc. Tivo grande influencia no desenvolve-
mento dos modelos tradicionais, sobre todo na técnica do grao d’amora.
Os brincos de raíña serán tardíos, aparecendo a comezos do
século xix como evolución do brinco estilizado e alongado de tres corpos
e da arracada de filigrana. A decoración lateral apenas sería apreciada
pola portadora e daquela cambia, dándolle preferencia á visión frontal nun
efecto de pantalla animada. A lonxitude do brinco acúrtase substancial-
mente e anchea.
Os brincos de fuso, de maza ou de bágoa remiten á evolución
dos precedentes xa descritos que atopan grande evolución neste período.
Trátase dun brinco que responde á estética de inestabilidade entásica pro-
pia do Barroco. E inicialmente componse de dous corpos e é moi estilizado.
O primeiro corpo é unha rosácea oval ou redonda; o máis característico é o