Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 21
19
dun territorio. As tres artesanías, fortemente ligadas ao medio natural no
que xorden, proporcionan os restos materiais ou a transmisión de técnicas
necesarios para saber como vivían os nosos antepasados.
As pezas arqueolóxicas, especialmente as pertencentes á xoiería
e á cerámica, moitas delas atopadas de xeito casual, e outras procedentes
de xacementos, forman parte das coleccións dos museos arqueolóxicos
nacionais e provinciais; describen un pasado común, e desvelan amplos
aspectos das formas de vida, aínda con incógnitas por resolver en cuestión
de usos, costumes e crenzas. Os achados funerarios de ourivería e poste-
riormente os afeites de ouro agochados no interior do fogar ou en lugares
secretos, así como os recipientes cerámicos atopados en forma de conte-
dores ou utensilios de cociña, son os legados da Idade Antiga, que xunto
cos restos en pedra ou os referidos á vestimenta (tecidos, fíbulas, fusaio-
las…) axudan a reconstruír o pasado galaico.
A cerámica e a ourivería son dúas artesanías que apelan clara-
mente a esa reconstrución da vida dos nosos devanceiros; no caso da ces-
tería, realizada en material perecedoiro, non dispoñemos apenas de restos
arqueolóxicos, pero si dunha transferencia de tradicións de fortes raíces
populares. O proceso manual, diferenciado así da industrialización, é unha
das claves para afondar nas pezas das tres especialidades, atendendo a
esa relación directa do artesán coa materia prima que transforma manual-
mente en obxecto utilitario ou de adorno.
A forte relación co medio natural: o bosque, a terra ou o lume
está moi presente nas tres artesanías da mostra. A utilización do barro,
extraído directamente da terra, mesturado nunha sorte de alquimia para
acadar a mestura ideal, fai posible que a materia inerte se torne nun
obxecto útil; a madeira pasa case directamente a converterse no entre-
lazo dunha cesta do campo ou do mar; o ouro galego, gran reclamo para
Roma, extraíase dos xacementos do sueste lucense (Quiroga, Ribas de Sil,
Folgoso do Caurel) ou dos repartidos pola provincia de Ourense.
ESTRUTURA DA EXPOSICIÓN
A mostra divídese en dúas seccións: a contemporánea, na que veremos
as producións artesanais máis recentes, e a histórica-tradicional, na que
se poderán contemplar pezas arqueolóxicas que explican a orixe destas
artesanías, e as tipoloxías e utilidades que despois asentaría a tradición. A
división espacial da propia arquitectura do Museo Centro Gaiás, que acolle
a exposición, provoca e favorece esta dualidade temática que está pre-
sente na natureza conceptual da exposición.
É unha unha viaxe cara atrás no tempo da artesanía, que nos
permite percibir unha historia de constantes achados e perdas, de des-
continuidade e rupturas, pero tamén de intercambios culturais, de identi-
dades propias e de transmisión dunha herdanza patrimonial. É un camiño
de referencias constantes, de rompemento cos obxectos dun momento
histórico e cultural concreto, para recuperalas décadas ou séculos despois;