Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 187
185
BOTIJO DE ROSCA
• Procedencia: Buño, Malpica de
Bergantiños, A Coruña
• Lugar de Depósito: Ecomuseo Forno
do Forte. Buño. Concello de Malpica de
Bergantiños
• Cronología: Cerámica tradicional. s. xx
• Material: Barro
• Técnica: Torno, cocción, vidriado
• Dimensiones: 39 × 26,5 × 13,5 cm
Esta pieza singular recibe los nombres de
botijo del gallo, botijo de timón o botijo
de rueda1. También está documentada la
denominación de perrón de rosca2. Todos
ellos son indicativos del simbolismo de
este recipiente. El círculo exterior repre-
senta la rueda del torno; el interior, el
timón de un barco, y el gallo representa
la vida en el campo; es decir, recuerda la
alfarería, el mar y la tierra.
Las partes de este recipiente son las
ruedas o roscas, concéntricas cuando son
dos o más, unidas por los pitones, que son
un mínimo de dos y, generalmente, un
máximo de cuatro; un asa circular o semi-
circular en la parte superior flanqueada
por los pitorros, uno más ancho y con
forma de embudo para cargar el agua, y
otro más apuntado y estrecho para beber.
Los pitorros pueden estar figurados. Por
último, la base, que es un pie resaltado,
siendo los más habituales los de forma
de cuenco o de copa invertida. Tanto las
ruedas como los pitones son huecos y todo
el interior del botijo está comunicado entre
sí y con los pitorros. El tamaño es muy
variable en función del alfarero. El más
extendido ronda los 30-35 cm de alto y
los 20-25 cm de diámetro máximo para la
rueda exterior.
Es una forma que necesita mucha
precisión en su fabricación y hay que tomar
las medidas de las diferentes partes con
exactitud para su torneado; si no, des-
pués no encajan bien y queda asimétrico.
También se debe ser muy preciso en la
BOTIXO DE ROSCA
• Procedencia: Buño, Malpica de
Bergantiños, A Coruña
• Lugar de Depósito: Ecomuseo Forno
do Forte. Buño. Concello de Malpica de
Bergantiños
• Cronoloxía: Cerámica tradicional. s. xx
• Material: Barro
• Técnica: Torno, cocción, vidrado
• Dimensións: 39 × 26,5 × 13,5 cm
Esta peza singular recibe os nomes de
botixo do galo, botixo de timón ou botixo
de roda.1 Tamén está documentada a
denominación de perrón de rosca.2 Todos
eles son indicativos do simbolismo deste
recipiente. O círculo exterior representa
a roda do torno, o interior, o temón dun
barco e o galo representa a vida do
campo, é dicir, lémbrase a olería, o mar e
a terra.
As partes deste recipiente son as
rodas ou roscas, concéntricas cando son
dúas ou máis, unidas polos pitóns, tutús
ou tubos, que son un mínimo de dous e
xeralmente un máximo de catro, unha asa
circular ou semicircular na parte superior
flanqueada polos pichos ou pitorros, un
máis ancho e con forma de embude para
cargar a auga, e outro máis apuntado e
estreito para beber. Os pitorros poden
estar figurados. Por último, a base, que é
un pé resaltado e os máis habituais son os
de forma de cunca ou de copa invertida.
Tanto as rodas coma os pitóns son ocos
e todo o interior do botixo está comuni-
cado entre si e cos pitorros. O tamaño é
moi variable en función do oleiro. O máis
estendido rolda os 30-35 cm de alto e
os 20-25 cm de diámetro máximo para a
roda exterior.
É unha forma que necesita moita
precisión na súa fabricación. Téñense que
tomar as medidas das diferentes partes
con exactitude para o seu torneado, se
non despois non encaixan ben e queda
asimétrico. Tamén se debe ser moi