Hasan Dede , deniliyor ki : Hakiki dervişlik özgürlüktür . Yani derviş her bakımdan özgür olmalıdır , bir yere bağlı olmamalıdır . İnanmak demek , bir teoriye , bir felsefeye , bir dünya veya ahiret görüşüne inanmak d e m e k t i r . İ n a n m a k z i h i n d e d i r , düşüncededir . İnanmakta şüphe olabilir , güven ise yürekten gelir . Acaba bizi inancımız mı yoksa yüreğimiz mi özgür bir derviş yapar ? Siz ne dersiniz ?
Bu sözleri kim söylemişse çok yerinde söylemiştir . Bugün , derviş diyebileceğimiz pek kimse yok , fakat sahte derviş çok . Ama mürid var , muhib de var . Mürid , yola bağlı olan demektir , muhib ise yola karşı sempatisi olan demektir .
“ Yalnız sureti derviş olan , o zekatı , o arılığı nereden tadacak . O , manadır , faulün failat değil .”
( Mesnevi , VI / 160 )
Derviş kimdir diye düşünmemiz gerek . Derviş , tamamen iman ettiği yere teslim olmuştur ve onda varlığını gösteren teslim olduğu yer olmuştur . Böyle olduğu için de o tamamen hürdür , özgürdür . Dervişe artık kanun koyamazsınız ,
178