5
Urodzony w Pradze 6 kwietnia 1926 r. Profesor Bauer wraz z rodziną uciekł do Brytyjskiego Mandatu Palestyny przez Polskę i Rumunię po aneksji Czechosłowacji przez nazistowskie Niemcy w marcu 1939 r. Od najmłodszych lat Profesor Bauer poświęcił się badaniu historii. Po ukończeniu szkoły średniej w Hajfie otrzymał stypendium na studia na Uniwersytecie Cardiff w Walii, po czym wrócił do Izraela, aby kontynuować pracę magisterską na Uniwersytecie Hebrajskim, pisząc o Brytyjskim Mandacie Palestyny. Profesor Bauer wykładał w Instytucie Współczesnego Żydostwa na Uniwersytecie Hebrajskim i pełnił funkcję profesora wizytującego na Uniwersytecie Brandeis, Uniwersytecie Yale, Richard Stockton College i Uniwersytecie Clarka.
Jako aktywny naukowiec, był autorem wielu przełomowych artykułów i książek na temat Holokaustu i ludobójstwa, założył
i redagował czasopismo „Holocaust and Genocide Studies” i otrzymał nagrodę Israel Prize w 1998 roku za znaczący wkład
w badania nad Holokaustem. W 2001 roku został członkiem Izraelskiej Narodowej Akademii Nauk i otrzymał nagrodę Illis Quorum od rządu szwedzkiego w 2005 roku. Bauer został również uhonorowany nagrodą Yakir Yerushalayim (Godny Obywatel Jerozolimy) od władz miejskich Jerozolimy w 2008 roku.
Kompleksowe zrozumienie historii Holokaustu przez profesora Bauera,
w połączeniu z jego przejrzystością moralną, uczyniło go orędownikiem polityki opartej na wiedzy historycznej i zapobiegania ludobójstwom. Jako jeden z członków założycieli IHRA, był autorem Deklaracji Sztokholmskiej i kierował organizacją
w miarę jej rozwoju. Pełniąc funkcję doradcy, a później honorowego przewodniczącego, profesor Bauer przyczynił się do budowania międzynarodowego konsensusu wokół znaczenia edukacji, pamięci i badań nad Holokaustem.
Niezależnie od tego, czy poprzez swoje porywające przemówienia, czy też gruntowną wiedzę naukową, przypominał światowym liderom i studentom, że „antysemityzm nie jest problemem żydowskim. Jest problemem wszystkich społeczeństw, w których się rozwija”,
i podkreślał rolę, jaką każdy z nas odgrywa
w jego zwalczaniu.
„Holocaust jest bezprecedensowy”, mawiał. „Ale nie jest wyjątkowy. Gdyby był wyjątkowy, moglibyśmy o nim zapomnieć, ponieważ mógł się zdarzyć tylko raz. Ale może się zdarzyć ponownie. Jesteśmy tutaj, ponieważ chcemy tego uniknąć”.
Przez całe życie profesor Bauer był niezłomny w swoim zaangażowaniu
w prawdę w całej jej złożoności. „Yehuda Bauer poświęcił swoje życie nauczaniu nas wszystkich, jak ważna jest ochrona faktów. Nie unikał niewygodnej prawdy i zachęcał kraje członkowskie do stawienia czoła trudnej przeszłości. Lubił nam wszystkim przypominać, że nikt nie wyszedł
z Holokaustu czysty. Ale wierzył też w to, że należy regularnie zapraszać rządy do stołu, prowadzić dialog i współpracować – pomimo różnic – aby uczynić świat odrobinę lepszym”, mówi sekretarz generalna IHRA,
dr Kathrin Meyer.
W Yad Vashem Bauer kierował Międzynarodowym Instytutem Badań nad Holokaustem (International Institute for the Study of the Holocaust) od 1996 do 2000 roku, a następnie został doradcą akademickim. Jego wieloletni wkład wykraczał poza badania naukowe, Bauer był również członkiem Rady Yad Vashem, Komitetu Naukowego i rady redakcyjnej czasopisma naukowego „Yad Vashem Studies”.
Przewodniczący Yad Vashem Dani Dayan powiedział: „Profesor Yehuda Bauer nie tylko wzbogacił naszą wiedzę na temat Holokaustu, ale także pogłębił nasze zrozumienie tego bezprecedensowego wydarzenia w historii Żydów i ludzkości. Bauer nigdy nie ograniczał się do wieży
z kości słoniowej świata akademickiego; zawsze był „zaangażowanym intelektualistą”. Wyrażał swoje poglądy zdecydowanie, ale zawsze z szacunkiem dla tych, którzy się
z nim nie zgadzali. Przez dziesięciolecia, aż do jego ostatnich dni, Yad Vashem i cały świat korzystali z jego wiedzy, spostrzeżeń i badań poprzez jego role w Międzynarodowym Instytucie Badań nad Holokaustem Yad Vashem i w różnych organizacjach międzynarodowych. Wraz z jego odejściem straciliśmy najwybitniejszego badacza Holokaustu naszych czasów”.
Nasze najszczersze kondolencje kierujemy do rodziny, przyjaciół i współpracowników profesora Bauera. Będziemy tęsknić za jego ciepłem, życzliwością i charakterem, które nie zostaną zapomniane.
Prof. Yehuda Bauer
Fot. Attribution, via Wikimedia Commons