Memoria [PL] Nr 81 | Page 28

OSOBISTE HISTORIE O GRABIEŻY

I RESTYTUCJI ŻYDOWSKICH

DÓBR KULTURY

Rijjksmuseum

Dla ocalałych i spadkobierców zamordowanych Żydów koniec Holokaustu oznaczał początek długich poszukiwań ich mienia, oraz zaciekłą walkę

o odzyskanie majątku

i godności.

 

Wystawa Looted przenosi odbiorcę w świat dziecięcych rysunków, zdjęć, przedmiotów ceremonialnych i książek. Dokumenty i wywiady

z pierwszej ręki ukazują podstawową narrację: ból, który ofiary odczuwają do dziś.

 

Wystawa opowiada także historię Dési Goudstikker-Halban (1912-1996). Jej mąż, handlarz dziełami sztuki Jacques Goudstikker, zmarł

w 1940, kiedy uciekali do Anglii.

 

Po wojnie Dési Goudstikker przez wiele lat walczyła o odzyskanie jego kolekcji dzieł sztuki od państwa holenderskiego. Kwitnący biznes artystyczny Goudstikkera został w czasie wojny zgrabiony przez nazistów.

 

Dési Goudstikker stanęła twarzą w twarz

z bezkompromisowym rządem holenderskim i upartą maszyną biurokracji. Prowadząc swoją sprawę przez wiele lat, wyczerpana dziedziczka ostatecznie zgodziła się na ugodę.

 

W Muzeum Żydowskim prezentowana jest też historia wydawcy Leo Isaaca Lessmanna. Lessmann był zapalonym kolekcjonerem żydowskich przedmiotów rytualnych. Posiadał około 1000 przedmiotów rytualnych, które były mu bardzo drogie, ponieważ reprezentowały żydowskie wartości duchowe i tradycje.

 

Przed wojną udało mu się wysłać swoją kolekcję do Amsterdamu i uciec do Palestyny. W Amsterdamie większość jego kolekcji została zgrabiona przez nazistów.

 

Po wojnie Lessmann poruszył niebo i ziemię, aby otrzymać od państwa niemieckiego rekompensatę finansową za utratę zbiorów. Ostatecznie otrzymał połowę ich całkowitej wartości. Samych obiektów nadal nie odnaleziono.

 

Wystawa prezentuje te i inne historie. W Muzeum Żydowskim ekspozycja koncentruje się na zaginięciu ksiąg i przedmiotów rytualnych. W Narodowym Muzeum Holokaustu sztuka zajmuje centralne miejsce.

 

Wystawa, czynna od 31 maja do 27 października 2024 r.

w Muzeum Żydowskim

i Narodowym Muzeum Holokaustu w Amsterdamie, została przygotowana we współpracy z amsterdamskim Rijksmuseum.

Jak to jest, kiedy wszystko zostaje Ci odebrane? Nie tylko Twoje prawa i wolność, ale również Twój majątek? Dwoista wystawa Looted w Holandii opowiada o utracie żydowskich dóbr kultury. Osiem osobistych historii ukazuje, co grabież dóbr kultury

w nieludzkich warunkach. Przedmioty są czymś więcej niż tylko wartością materialną. Odzwierciedlają tożsamość i mają znaczenie emocjonalne.