Memoria [PL] Nr 81 | Page 18

W relacji Kalczyńskiego znajdujemy szczególnie dramatyczne wspomnienie, dotyczące pobytu kilku członków komanda rybaków w kolejnym obozie koncentracyjnym na terenie Niemiec. Będąc w Oranienburgu

w końcowej fazie wojny, spotkałem z naszego komanda rybaków, kolegę Banachowskiego Stanisława, który był w stanie krańcowego wyczerpania z głodu. Wspominał nasze wspólne przeżycia w Oświęcimiu w komandzie rybackim i mówił: Olku pamiętasz Moroniową, jaki ona miała dobry chleb. Czemu my nie skorzystali z jej pomocy i nie uciekli z obozu.27.

Kiedy ewakuowano KL Auschwitz w styczniu 1945 r., kilkoro więźniom udało się zbiec

i ukrywali się u Moroniów w stodole. W świetle Relacji Honoraty Wawro było ich prawdopodobnie ośmiu. Po latach pamiętała jedynie nazwiska Burak, Klisiński, Kaczmarek, Kobusińśki, Kobuszewski ze Sosnowca28. Więźniowie nazywali Annę Moroń „ciocią Moroń”. Urodziła się 3 maja 1900 r. (24 maja 1900 r.), zmarła 17 września 1978 r. Na pogrzeb przybyło wielu byłych więźniów.

Z kolei Helena Kraus do emerytury mieszkała w Warszawie przy ul. Inflandzkiej. Własnej rodziny nie założyła. Do 1995 r. pracowała jako urzędnik w Ministerstwie Przemysłu Lekkiego, po czym. powróciła do Komorowic. Tu też

w domu rodzinnym przy ul. Czereśniowej 10, zmarła 28 lutego 2008 r. Pochowana została na miejscowym cmentarzu parafialnym. Natomiast Matylda Pikoń już 16 października 1943 r. wyszła za mąż za Antoniego Linerta

i po wyzwoleniu jako nauczycielka pracowała w Szkole Podstawowej nr 1 w Komorowicach Krakowskich. Z entuzjazmem włączyła się w jej reaktywowanie, kompletując rozproszone wśród mieszkańców zbiory biblioteczne, prowadząc teatrzyk szkolny, biorąc czynny udział w pracach Związku Nauczycielstwa Polskiego. Równocześnie doskonaląc swoje umiejętności i kwalifikacje, w 1960 r. ukończyła dwuletnie Studium Nauczycielskie w Raciborzu w zakresie filologii polskiej. Od 1965 r., pełniła funkcję Kuratora Sądowego

i Inspektora Społecznego w Sądzie Powiatowym w Wydziale IV dla Nieletnich

w Bielsku-Białej. Pod jej opieką znajdowała się trudna młodzież z terenu obu Komorowic, Bestwiny i Mazańcowic. Do końca życia zachowując aktywną postawę społeczną,

w latach emerytury aktywnie udzielała się

w pracy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej. Wtedy to w ramach Komitetu Zdrowia i Opieki Społecznej służąc pomocą ludziom starym, osamotnionym i niepełnosprawnym, organizowała dla nich

w ramach Komitetu Osiedlowego nr 1

w Bielsku-Białej opiekę lekarską

i comiesięczne spotkania w Klubie Seniora. Do 1989 r. nie zabiegała o przynależność do ZBOWiD-u. Dopiero po odzyskaniu niepodległości odezwał się w niej duch przynależności do grona żołnierzy niepodległej Polski. W 1993 r. otrzymała legitymację Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i byłych Więźniów Politycznych nr 1823. W dwa lata później Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał jej odznakę Weterana Walk o Niepodległość. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi zmarła 12 lipca 1996 r. i spoczęła na cmentarzu parafialnym

w Komorowicach. Po śmierci 18 grudnia 2019 r. jedna z nowo powstałych ulic Bielska-Białej nazwana została jej imieniem.

27 Relacja Aleksandra Kalczyńskiego załączona do dokumentów M. Pikoń-Linert, s. 45-51. Teczka Matyldy Pikoń zam. Linert nr 269, Zbiory Fundacji Generałowej Elżbiety Zawadzkiej. Archiwum Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej oraz APMA-B. Zespół Oświadczenia, t. 50, k. 9-14.

28 Relacja złożona 27 października 2003 r. Honoraty Wawro, z d. Moroń, ur. 2 stycznia 1928 w Brzeszczach-Nazieleńce, ul. Młyńska 6. APMA-B. Zespół Oświadczenia, t. 158, k. 91-106.

Pośrodku Matylda Pikoń, po mężu Linert, w dniu ślubu 16 października 1943 r. i jej najbliższe koleżanki. Trzecia z prawej Helena Kraus.