WYKORZYSTANIE NARZĘDZI CYFROWYCH DO USPRAWNIENIA BADAŃ NAD HOLOKAUSTEM
EHRI
W ramach seminarium przedstawione zostały wykłady na takie tematy, jak: mapowanie cyfrowe, śledzenie i oznaczanie w kontekście danych o wolnym dostępie, a także źródła wizualne w badaniach nad Holokaustem. Uczestnicy, m.in.: pracownicy archiwów, naukowcy i programiści, reprezentujący organizacje partnerskie EHRI-AT, na przykład erinnern:at czy INJOEST (Instytut Historii Żydowskiej w Austrii) zaprezentowali własne bazy danych i metody, takie jak baza danych ofiar opracowana przez Centrum Dokumentacji Austriackiego Ruchu Oporu (DÖW) czy system baz danych „OpenAtlas” (Austriackie Centrum Cyfrowych Nauk Humanistycznych i Dziedzictwa Kulturowego). Narodowy Fundusz Republiki Austriackiej na Rzecz Ofiar Holokaustu, Centrum Studiów Żydowskich Uniwersytetu w Graz oraz VWI przedstawiły także prezentacje dotyczące projektów z zakresu mapowania cyfrowego
i wystaw online.
Międzynarodowe organizacje partnerskie EHRI reprezentowały Instytut Studiów nad Wojną, Holokaustem i Ludobójstwem NIOD (Amsterdam) oraz Centrum Studiów nad Holokaustem Instytutu Historii Współczesnej Liebniza (Monachium). Partnerzy EHRI przedstawili narzędzia cyfrowe oraz takie projekty Europejskiej Infrastruktury Badawczej, jak: Portal EHRI, program stypendiów Conny Kristel Fellowships oraz podcast EHRI, w który swój wkład w postaci odcinka o książce Szymona Wiesenthala „Słonecznik” miał także Instytut VWI.
Czternaścioro uczestników przedstawiło ponadto swoje własne badania w ramach panelu prowadzonego w formule „pecha kucha”, a ich tematyka obejmowała między innymi losy Żydówek w obozach koncentracyjnych i pracy przymusowej
w Austrii w latach 1944-1945 na przykładzie Obozu Lenzing, jak również konstelacje fotografii cyfrowych czy kwestie przedstawiania dzieci i wnuków Ocalonych
z Holokaustu w muzeach i archiwach. Uczestnicy prowadzili dyskusje oraz udzielali sobie nawzajem wsparcia w zakresie wyzwań pojawiających się podczas prowadzenia badań.
W ramach sesji w mniejszych grupach zachęcano do pogłębiania zdobytej wiedzy. Trzy z nich poświęcone były praktycznym wskazówkom, jak wykorzystać blog EHRI Document Blog bądź uprzednio zaprezentowane bazy danych do własnych celów. Druga odsłona sesji dotyczyła z kolei tworzenia podcastów i wystaw online, z kolei spotkania prowadzone ostatniego dnia poświęcono zbiorom historii mówionej, rozwojowi programów nauczania online oraz pracy ze źródłami wizualnymi. Po zaprezentowaniu własnego wkładu uczestnicy mieli możliwość podyskutować na temat badań i doświadczeń własnych z ekspertami.
Oprócz zagadnień wpisujących się w główną tematykę wydarzenia oraz sesji w mniejszych grupach instytucje DÖW i VWI zorganizowały dwie wycieczki upamiętniające po dzielnicach Wiednia. Pozwoliły one na zgłębienie historii węgierskich robotników przymusowych
w epoce nazistowskiej deportowanych do Wiednia przez obóz koncentracyjny Strasshof. W ramach zwiedzania grupy zatrzymały się
w kilku ważnych punktach dzielnic, na przykład przy siedzibie dawnej Wiedeńskiej Żydowskiej Rady Starszych (Ältestenrat). Druga wycieczka była wprowadzeniem do aplikacji „Memento Wien”, narzędzia cyfrowego ze zintegrowaną mapą miasta dostarczającego informacji na temat ofiar dyktatury nazistowskiej. Archiwalne dokumenty i zdjęcia umożliwiają użytkownikom lepsze zrozumienie historii oraz ostatnich miejsc zamieszkania ofiar, a także zwizualizowanie sobie w otoczeniu współczesnego miasta, jak austriaccy Żydzi byli pozbawiani praw oraz skazywani na wygnanie.
Trzydniowe seminarium zakończyło się sesją podsumowań i informacji zwrotnych.
W dniach 16-18 stycznia 2024 r. w Wiedeńskim Instytucie Studiów nad Holokaustem Wiesenthala (VWI) odbyło się seminarium metodyczne EHRI “What’s New in Austrian Holocaust research? Digital Tools & Methods” (Co nowego w austriackich badaniach nad Holokaustem? Narzędzia i metody cyfrowe). Uczestnicy przybyli do Instytutu z Izraela, USA, Szwecji, Rumunii, Czech oraz z Wiednia. Przez trzy dni poznawali najnowsze osiągnięcia w zakresie badań nad Holokaustem
w Austrii oraz nowe metody naukowe.