„OSTRZEGAĆ PRZED OBOJĘTNOŚCIĄ”
Jak ważne jest uwrażliwienie na brak poszanowania ludzkiej godności, do czego mogą prowadzić słowa pogardy i nienawiści, a także jakie ostrzeżenie płynie dla nas – dzisiejszych świadków zła – z tragicznej historii Auschwitz – to niektóre z pytań, z którym mierzyli się uczestnicy projektu „Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska”. W jego kolejnej odsłonie 2022/23 wzięło udział ponad 100 osadzonych, a także ponad 700 funkcjonariuszek i funkcjonariuszy Policji, Służby Więziennej oraz Państwowej Straży Pożarnej.
Paweł Sawicki
– Głównym celem projektu jest z przybliżenie historii niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, losów różnych grup ofiar oraz możliwość wizyty w autentycznym Miejscu Pamięci, co zawsze jest szczególnym doświadczeniem. Jednak edukacja o historii ma być punktem wyjścia do wartościowej refleksji na temat współczesnych zagrożeń płynących między innymi z ideologii nienawiści oraz naszej wspólnej moralnej odpowiedzialności za przeciwdziałanie złu dziś i w przyszłości – podkreślił dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście Andrzej Kacorzyk.
Po przerwie spowodowanej pandemią COVID-19 możliwe było wznowienie prowadzenia zajęć w jednostkach penitencjarnych. Od marca do lipca w programie wzięło udział ponad 100 osadzonych z sześciu wybranych jednostek podlegających Okręgowemu Inspektoratowi Służby Więziennej w Krakowie.
– Program rozpoczyna się od zapoznania osadzonych z wystawą wypożyczoną do zakładu karnego z Muzeum, a także pokazania Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau podczas zwiedzania w trybie online. Edukatorzy MCEAH prowadzą także warsztaty w zakładach karnych. Funkcjonariusze i funkcjonariuszki SW, którzy koordynują projekt, wzięli także udział w specjalnym pobycie studyjnym w Miejscu Pamięci. W ramach współpracy, Muzeum przekazało także podcasty z cyklu „O Auschwitz”, które będą emitowane we wszystkich jednostkach penitencjarnych okręgu krakowskiego – powiedział koordynator projektu w MCEAH Piotr Supiński.
– Tegoroczna edycja skierowana była głównie do osadzonych odbywających karę w systemie zamkniętym, to znaczy takich, którzy na co dzień nie mogą opuszczać murów jednostki. Dzięki nowym technologiom osadzeni mogli wirtualnie zwiedzić teren byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego. Było to dla nas szczególnie ważne, ponieważ umożliwiło osadzonym, także tym, którzy latami przebywają w zakładzie karnym, choć symbolicznie przenieść się poza wysokie mury – powiedziała mjr Anna Margelist-Czajczyk, rzecznik prasowa dyrektora okręgowego Służby Więziennej w Krakowie.
– Przez prowadzenie warsztatów chcieliśmy bardziej aktywizować osadzonych. Początkowo pojawiły się obawy czy taka forma zajęć się sprawdzi, ale już po pierwszych zajęciach w Areszcie Śledczym w Krakowie, widząc chęć do pracy i zaangażowanie uczestników warsztatów stwierdziliśmy, że jest to właściwa ścieżka – powiedziała Alicja Wójcik z MCEAH.
– „Historia zapisana w przedmiocie” wzruszała, pozwalała na kreatywność, „Jednostka wobec rzeczywistości obozowej” skłaniała do refleksji, poruszała dylematy moralne, uwrażliwiała na cierpienie innych. Już po pierwszych zajęciach osadzeni dopytywali o termin następnych, ktoś chciał zrezygnować w tym dniu z pracy, żeby móc w nich uczestniczyć, ktoś inny pytał, czy kolega z celi też mógłby dołączyć. Forma warsztatów oraz ich przebieg wymuszały aktywność, osobiste zaangażowanie uczestników i refleksję. Miało to dodatkowy walor pedagogiczny, ponieważ aktywny udział, odniesienie czegoś do siebie jest warunkiem tego, by nastąpił proces uczenia się. Cennym uzupełnieniem warsztatów była wystawa prezentowana w jednostce. Liczba miejsc na warsztatach była ograniczona, ale na wystawę mógł się wybrać praktycznie każdy osadzony. Wychowawcy organizowali grupy chętnych. Co szczególnie zwróciło naszą uwagę to cisza, która towarzyszyła zwiedzającym – powiedziała rzecznik Margelist-Czajczyk.
O wartości projektu świadczą słowa osadzonych i wykonane przez nich prace artystyczne, które przekazano do Muzeum.
„To, co robicie (prezentacja-narracja) robicie doskonale. Należy rozgłaszać, pokazywać, edukować wszystkie pokolenia ludzi na całym świecie. To nasza odpowiedzialność, każdego człowieka, uświadamiać i mówić tym, którzy o tym nie wiedzą, co działo się w obozach Auschwitz-Birkenau i innych. Jednocześnie ostrzegając przed obojętnością, znieczulicą, przemilczaniem, a już na pewno przed akceptacją takich bestialskich działań ludzi przeciw ludziom piętnując już w zarodku przejawy czegoś podobnego. Osobiście
PROJEKT „AUSCHWITZ – HISTORIA – EDUKACJA OBYWATELSKA”
W ZAKŁADACH KARNYCH