„JAK MOŻNA MYLIĆ SIĘ
O STO TYSIĘCY ISTNIEŃ”.
80. ROCZNICA BUNTU W OBOZIE ZAGŁADY TREBLINKA II
Obchody 80. rocznicy buntu w obozie zagłady Treblinka II zgromadziły kilkaset osób. Dziękujemy wszystkim, którzy byli z nami – zarówno w samym Muzeum Treblinka, jak
i oglądającym relację z wydarzenia. Dziękujemy partnerom wydarzenia, Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944) i World Jewish Congress i Prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie za objęcie wydarzenia honorowym patronatem.
Jeszcze przed rozpoczęciem oficjalnych uroczystości wicedyrektor ŻIH Dariusz Lipowski wraz z delegacją Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944) złożyli wieńce na miejsce straceń obok karnego obozu pracy Treblinka II.
Główna uroczystość rozpoczęła się od obejrzenia wystawy rzeźb Samuela Willenberga, przedstawiających sceny
z obozu zaglady. Następnie zebrani przeszli pod Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince.
– Była to heroiczna walka straceńców
o godność człowieka. O godność człowieka, który już został odarty ze wszystkiego,
z całego swojego majątku, ze zdrowia. Byli niedożywieni, głodni i wycieńczeni, a jednak zdobyli się na heroiczną walkę. Przemawia do nas groza tego miejsca. Historycy nie są pewni, czy tutaj zginęło 800 tysięcy ludzi, czy 900 tysięcy. I ja zadaję sobie pytanie: jak można mylić się o sto tysięcy istnień ludzkich? 100 tysięcy istnień ludzkich to są takie miasta jak Płock czy Elbląg. Czy można się mylić o całe miasto? To nie jest oczywiście zarzut do historyków, tylko fakt, że nie znamy imion i nazwisk tych osób. Oni zostali zgładzeni razem z pamięcią o nich samych. Nazywamy to podwójną zbrodnią – mówiła dyrektor ŻIH Monika Krawczyk.
– Dziękuję wszystkim, którzy się tutaj stawili. Wiadomo, że to nie jest wielka przyjemność być w tym miejscu, przeżywać częściowo to, co przeżyli ci, co tu byli. Mój mąż wspominał, że przeklinał każdą chwilę, że jeszcze jest przy życiu, bo lepiej było zginąć w obozach. Jestem wdzięczna tym wszystkim, którzy pamiętają i którzy się starają, żeby pamięć
o tych, którzy tu zginęli, nie została zapomniana – powiedziała Ada Willenberg.
– Łączę się w pełnej bólu zadumie z Państwem, przybyłymi na obchody 80. rocznicy powstania w niemieckim obozie zagłady w Treblince. Pochylam dzisiaj głowę w hołdzie dla Żydów – naszych bliźnich
i współobywateli – ofiar hitlerowskiego ludobójstwa. Z najwyższą czcią myślę o tych, który mimo nieludzkich cierpień i terroru podjęli nierówną walkę przeciwko oprawcom – pisał Prezydent RP Andrzej Duda w liście odczytanym przez Piotra Ćwika, Zastępcę Szefa Kancelarii Prezydenta
– Grupa bojowników, bohaterów, którzy zawsze wierzyli w wolność i to, że zawsze jest jakieś inne wyjście, postanowiła wyjść z tego piekła i po prostu zniszczyć ten obóz zagłady. Bunt, który rozpoczęli, był nie tylko krzykiem rozpaczy, ale zarazem nadziei, że jednak może uda się ocalić pamięć, że niektórzy przeżyją i opowiedzą o tym, co tutaj się działo. Bo ta pamięć o tym miejscu, a przecież zrobiono wszystko, żeby pamięć o tym miejscu zginęła, jest bardzo, bardzo ważna – mówiła Wicemarszałkini Sejmu RP Małgorzata Kidawa Błońska.
– Mogłoby się wydawać, że skoro ta straszna historia już raz się wydarzyła, to nie może zdarzyć się więcej. Nic bardziej mylnego. Ludobójstwo w Rwandzie, masakra w Srebrnicy, ludobójstwo Ujgurów i na końcu rzeź w Buczy, gdzie byłam osobiście i tego ogromu zła, jakie zobaczyłam, nie zapomnę już nigdy. Obóz w Treblince stał się synonimem zła zrodzonego z pogardy wobec drugiego człowieka, z rasizmu, ksenofobii
i antysemityzmu. Nie wolno nam zatem pozostawać obojętnymi wobec żadnych przejawów agresji, ataków na tle rasistowskim czy ksenofobicznym, ale też jakichkolwiek aktów dyskryminacji – mówiła Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka.
– Naszą powinnością dzisiaj jest pamiętanie
o tych wydarzeniach, naszą powinnością jest dbanie o to, by ta pamięć była przekazywana kolejnym pokoleniom. Jest z nami tutaj również młodzież, to jest powinność nas wszystkich – mówił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, prof. Piotr Wawrzyk.
– Zbrodniarzy pozbawionych elementarnej ludzkiej istoty, trzeba przeciwstawić dehumanizowanym przez nich niewinnym ofiarom. W 80. rocznicę wybuchu powstania w treblińskim obozie zagłady trzeba przywołać niezłomną postawę tych, którzy postanowili aktywnie przeciwstawić się złu
i podjąć walkę o godność i wolność – pisał
2 sierpnia 2023 roku odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary obozu zagłady Treblinka II w 80. rocznicę buntu więźniów tego obozu. Wśród gości byli m.in. Ada „Krysia” Willenberg, Ocalała z Zagłady, żona Samuela Willenberga, uczestnika buntu
w Treblince, ambasador Izraela Yacov Livne, Dani Dayan, dyrektor Instytutu Yad Vashem
w Jerozolimie, a także Ocalali z Zagłady, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata
i przedstawiciele najwyższych władz państwowych i samorządowych, korpusu dyplomatycznego, instytucji kultury, duchowieństwa i organizacji żydowskich
z Polski i z zagranicy.
Natasza Majewska, ŻIH