KATALOGI Z DOKUMENTAMI
3000 ŻYDOWSKICH UCHODŹCÓW DOSTĘPNE
W WERSJI CYFROWEJ
Dzięki dostępowi online do materiałów Archiwum Arolsen mamy więc możliwość poznania losów Żydów prześladowanych przez nazistów, którzy przybyli do Belgii po wojnie. Możemy zapoznać się między innymi z historią życia Evy Heller, która została aresztowana w okupowanym przez nazistów Budapeszcie w październiku 1944 roku i deportowana do obozu koncentracyjnego Dachau. Ta Węgierka przeżyła gehennę obozu i została wyzwolona przez oddziały amerykańskie w 1945 roku. Tak jak wielu innych Żydów, postanowiła nie wracać do swojego rodzinnego kraju i wyemigrowała do Europy Zachodniej.
28 czerwca 1945 roku Eva Heller przybyła do centrum zgromadzeń w mieście Namur w Belgii, skąd przeniosła się do regionu Brukseli. Szybko znalazła zatrudnienie jako sprzedawczyni w magazynie z tytoniem. Z uwagi na swoje żydowskie pochodzenie otrzymała wsparcie Stowarzyszenia Izraelitów Ofiar Wojny.
Choć formalnie została zarejestrowana jako imigrantka wyrażająca chęć powrotu na Węgry, Eva Heller miała inne plany. W lutym 1946 roku urodziła córkę. Kilka miesięcy później jej matka Elisabet Mezei, w tamtym czasie 57-letnia kobieta, również przeprowadziła się do Belgii. W 1949 roku wraz z Evą złożyły wniosek do belgijskiego oddziału Międzynarodowej Organizacji Uchodźców (IRO) o uznanie ich za uchodźczynie. Kobiety nie chciały wracać do ojczyzny, ponieważ obawiały się prześladowań ze strony reżimu komunistycznego. W 1951 roku przyznano im status uchodźczyń.
Według ostatnich wzmianek w dokumentach skatalogowanych online obie kobiety opuściły Belgię dwa lata później – nie wiadomo jednak dokładnie, dokąd się udały. Możliwe, że w nadziei na lepszy los była to podróż za ocean.
Digitalizacja około 3 000 katalogów stanowi dla Archiwum Arolsen ważny krok w pracach nad uzupełnianiem już istniejących obszernych katalogów IRA oraz całej masy dokumentów pochodzących z obozów koncentracyjnych w ramach własnych zbiorów. Dzięki współpracy z Belgijskim Archiwum Narodowym badacze mają teraz możliwość jeszcze dokładniej prześledzić oraz przeanalizować trasy, którymi podążali żydowscy migranci w okresie po drugiej wojnie światowej. Do grudnia 1946 katalogowaniem dokumentów zajmował się belgijski oddział Międzyrządowego Komitetu ds. Uchodźców. Od 1947 roku działania te przejęła Międzynarodowa Organizacja Uchodźców (IRO).
Po raz pierwszy w historii możliwy jest dostęp do katalogów z dokumentami przedstawiającymi los około 3000 prześladowanych Żydów, którzy po wojnie mieszkali
w Belgii. Stało się to możliwe dzięki pracy Archiwum Arolsen, które przeprowadziło digitalizację ponad 53 000 dokumentów przechowywanych w Belgijskim Archiwum Narodowym.
Archiwum Arolsen