PREZENTOWANIE ZASOBÓW
DOT. HOLOKAUSTU
W EPOCE CYFROWEJ
Zbieranie źródeł pochodzących z czasów Holokaustu stanowi podstawę działań badawczych, edukacyjnych oraz upamiętnienia. W epoce cyfrowej otwarty dostęp online do tych materiałów odgrywa kluczową rolę w ułatwianiu tego rodzaju działalności. Różnica między tym, ile archiwalnych dokumentów zostało zebranych przez instytucje zarządzające zbiorami dotyczącymi Holokaustu a tym, ile
z nich zostało udostępnionych online jest źródłem sprzecznych opinii na temat zakresu informacji niezbędnego do zaprezentowania tej dokumentacji w odpowiednim kontekście, tj. czy mają być to obszerne metadane, czy jedynie udostępnianie materiałów opatrzonych minimalnym opisem
i informacjami.
Jednocześnie zapotrzebowanie na zdalny dostęp do źródeł motywuje do tworzenia nowych innowacyjnych narzędzi, platform
i zasobów do prezentowania archiwalnych treści cyfrowych. Mogą one przybierać formę tradycyjnych archiwów online zawierających rozszerzone opcje wyszukiwania, w tym linki do innych baz danych, wizualizacje danych
i inne. Inne inicjatywy obejmują platformy umożliwiające użytkownikom kontekstualizację, interpretowanie oraz wizualizację źródeł dotyczących Holokaustu.
Opisywane warsztaty stworzyły platformę do prezentowania tego rodzaju inicjatyw oraz możliwość dyskusji nad wyzwaniami
i dylematami w zakresie dostępności online oraz prezentowania archiwalnych źródeł dotyczących Holokaustu.
Kilkoro uczestników zaprezentowało innowacyjne metody oraz narzędzia umożliwiające dostęp do nowych internetowych baz danych oraz do łączenia baz dwóch (lub więcej) instytucji w taki sposób, by ułatwiały prace badawcze nad danymi dotyczącymi Holokaustu pochodzącymi z różnych rozsianych źródeł. Wiele spośród przedstawionych inicjatyw obejmuje włączenie i wykorzystanie źródeł archiwalnych w projektach opartych na geo-mappingu oraz rzeczywistości wirtualnej oraz wspieranym cyfrowo zwiedzaniu rzeczywistych miejsc, w których dokonywał się Holokaust. Dodatkowe prezentacje poświęcone były kuratorskim metodom prezentowania źródeł oraz przedmiotów odnoszących się do Holokaustu poprzez wirtualne i internetowe wystawy oraz integracji wielu zbiorów mikro-historycznych w jedno źródło internetowe.
W ramach sesji poświęconej nowym podejściom do internetowych świadectw Ocalonych z Holokaustu uczestnicy poznali mocne strony oraz ograniczenia związane
z grą opracowaną w oparciu o świadectwo mówione stworzonej we współpracy organizacji zbierającej świadectwa Ocalonych i firmy tworzącej gry komputerowe.
Dodatkowym tematem warsztatów było wykorzystanie archiwalnych źródeł cyfrowych w edukacji o Holokauście. Edukatorzy zaprezentowali wykorzystanie szerokiej gamy łatwo dostępnych
i darmowych narzędzi angażujących uczniów i studentów w zgłębianie tematyki Holokaustu zarówno na uczelniach wyższych, jak i w szkołach podstawowych
i ponadpodstawowych.
Uczestnicy zgodnie stwierdzili, iż jednym
z kluczowych punktów programu warsztatów był pokaz filmu animowanego Ariego Folmana pt. „Where is Anne Frank?” (Gdzie jest Anne Frank?), po którym odbyła się rozmowa z tym nagradzanym reżyserem
scenarzystą. Poświęcona była ona mediom społecznościowym i stanowiła płynne przejście do ostatniej z sesji wchodzących
w skład wydarzenia i dotyczącej granic etycznych w wykorzystywaniu nowych technologii (np. hologramów Ocalonych, stories na Instagramie itp.), jak również dylematów w zakresie przedstawiania treści archiwalnych online (brak opisów, języki, kontekst).
Pod koniec zeszłego roku ponad 40 ekspertów z Niemiec, Austrii, Holandii, Włoch, Grecji, Ukrainy, Polski, Czech, Węgier, Wielkiej Brytanii, USA i Izraela zebrało się w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie, by wziąć udział w międzynarodowych warsztatach zatytułowanych “Challenges in Presenting Holocaust Resources in the Digital Age: Initiatives in Accessibility to Holocaust Archival Sources and New Ways of Presenting Digital Archival Content" (Wyzwania w prezentowaniu zasobów dot. Holokaustu w epoce cyfrowej: inicjatywy w zakresie dostępności archiwalnych źródeł dot. Holokaustu oraz nowe metody prezentowania cyfrowych treści archiwalnych). Warsztaty zostały zorganizowane w ramach projektu EHRI we współpracy z Fundacją “Remembrance, Responsibility and Future” (Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość).
EHRI