„PAMIĘTAJ. 23 SIERPNIA”. WSPOMNIENIE OFIAR REŻIMÓW TOTALITARNYCH
W tym roku w ramach kolejnej odsłony kampanii ENRS zaprezentowała między innymi filmy wspominające osoby, które doświadczyły przemocy ze strony reżimów totalitarnych, rozdała czarne przypinki ze wstążkami, a także opublikowała artykuł poświęcony współczesnym kontrowersjom na temat Paktu Ribbentrop-Mołotow autorstwa brytyjskiego historyka Rogera Moorhouse’a. W inicjatywę włączają się europejskie muzea oraz miejsca pamięci.
Wszyscy odwiedzający w dniu 23 sierpnia Muzeum Auschwitz-Birkenau, Muzeum Drugiej Wojny Światowej w Gdańsku, Dom Historii Europejskiej w Brukseli, Muzeum Okupacji w Rydze na Łotwie oraz Instytut Pamięci Narodu (UPN) w Bratysławie otrzymali przypinki z napisem: „Pamiętaj. 23 sierpnia”.
W social mediach oraz kanałach telewizji publicznej w Rumunii, Czechach i Polsce zaprezentowano spoty filmowe. Trzy premierowe filmy poświęcone są osobom, których losy stanowią punkt wyjścia dla refleksji nad wartościami moralnymi, nastrojami obywatelskimi oraz różnymi przejawami oporu. Uczestnicy kampanii „Pamiętaj. 23 sierpnia” uczą nas, iż należy bezwzględnie nazywać kłamstwa po imieniu, ponieważ to prawda prowadzi do wyzwolenia (Doina Cornea). Tłumaczą oni, iż wolność można znaleźć w lekturach
i wyobraźni (Ieva Lase), a w poszukiwaniu pojednania kluczem jest dialog, w tym ten na temat traumy (Władysław Bartoszewski).
Doina Cornei (1929-2018) z Rumunii miała odwagę, by przeciwstawić się krwawym rządom komunistycznego dyktatora Nicolae Ceausescu w latach osiemdziesiątych. Ieva Lase (1916-2002), tłumaczka i nauczycielka języka francuskiego z Łotwy, była więziona za działalność przeciw reżimu zarówno przez nazistowskie Niemcy, jak i Związek Radziecki. Władysław Bartoszewski (1922-2015), sławny polski działacz społeczny, historyk i polityk, więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz, poświęcił całe swoje życie promowaniu dialogu między ofiarami a sprawcami, działając na rzec pojednania.
W ramach kampanii na ulicach Warszawy pojawiły się plakaty ukazujące wybranych bohaterów zeszłorocznych spotów – Kazimierza Moczarskiego, Mali Zimetbaum oraz Edwarda Galińskiego. Kody QR umieszczone na plakatach zawierają przekierowanie do krótkich nagrań video poświęconych poszczególnym bohaterom.
Ponadto 23 sierpnia opublikowano na stronie internetowej ENRS artykuł brytyjskiego historyka Rogera Moorhouse’a, w którym analizuje on, dlaczego Europa Zachodnia niechętnie upamiętnia Pakt Ribbentrop-Mołotow. Artykuł ten ukazał się także w internetowych wydaniach wybranych europejskich dzienników.
W tym roku kampania „Pamiętaj. 23 sierpnia” odbywa się w cieniu wojny w Ukrainie, tragedii setek tysięcy osób rannych, zamordowanych, więzionych, pozbawionych majątku oraz zmuszonych do ucieczki przed rosyjskim agresorem. W kolejną już rocznicę podpisania zbrodniczego Paktu Ribbentrop-Mołotow musimy pamiętać nie tylko o milionach ofiar dwudziestowiecznych reżimów totalitarnych, ale także o mieszkańcach Irpiena, Borodzianki, Buczy i Mariupola.
23 sierpnia to Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych ustanowiony w 2008 roku przez Parlament Europejski. Tego dnia w 1939 roku, tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, Trzecia Rzesza oraz Związek Radziecki podpisały umowę znaną jako Pakt Ribbentrop-Mołotow, który zapoczątkował tragedię milionów ludzi. Europejska Sieć Pamięci i Solidarności (ENRS) po raz kolejny zorganizowała powszechną międzynarodową kampanię edukacyjną Pamiętaj. 23 sierpnia, która przybliża współczesnym Europejczykom znaczenie tamtych wydarzeń.
ENRS