Memoria [PL] Nr 58 (7/2022) | Page 19

„Obóz cygański” w Lety został założony w miejscu byłego dyscyplinarnego obozu pracy. Obóz dostosowano tak, by mogło w nim przebywać do 600 więźniów, jednak wkrótce i tak było ich więcej, jako że od sierpnia 1942 roku w obozie internowano ponad 1100 mężczyzn, kobiet i dzieci. Brakowało w nim sanitariatów i infrastruktury niezbędnej dla tak dużej liczby więźniów. Do sierpnia 1942 roku w obozie przebywali wyłącznie mężczyźni. Począwszy od sierpnia 1942 roku więzione były w nim w zastraszających warunkach również kobiety i dzieci. Po masowym napływie

w sierpniu 1942 nadszedł czas, gdy nowymi więźniami zostawały głównie pojedyncze osoby bądź rodziny.

W związku z tym liczba więźniów nie wzrastała, lecz warunki pozostały praktycznie niezmienione.

W obozie łącznie więziono 1309 osób,

z czego 326 więźniów przeżyło okres swojego pobytu. Jedną czwartą uwolniono bądź udało im się uciec. Pozostałych więźniów przetransportowano do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.

Odbyły się dwa masowe transporty. Pierwszy był transportem więźniów „aspołecznych” i wyruszył do obozu koncentracyjnego Auschwitz I 3 grudnia 1942, wioząc 16 mężczyzn i 78 kobiet. Drugi transport był praktycznie równoznaczny z likwidacją obozu, kiedy to do Auschwitz II-Birkenau przetransportowano 417 więźniów. Pierwszy transport zorganizowano

w oparciu o dekret o zapobieganiu przestępczości, a drugi odbył się na mocy dekretu Himmlera z dnia 16 grudnia 1942 roku nakazującego przetransportowanie wszystkich Romów do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.

Pozostałych 198 więźniów przeniesiono do “obozu cygańskiego” w Hodonín

u Kunštátu lub do obozów zbiorowych

w Pradze i Pardubicach. Uwolniono jedynie niewielu.